Maatwerk in het onderwijs is lastig

In de Onderwijsagenda van de Volkskrant stond de afgelopen tijd het thema 'Maatwerk' centraal in verschillende artikelen en een afsluitend debat.
In elk geval is duidelijk, dat het allemaal om een moeilijk thema gaat, vooral omdat er zoveel categorieën zijn waarop leerlingen kunnen worden ingedeeld en waar een persoonlijk accent zinvol zou kunnen zijn. Of het nu gaat om leerstijl, culturele achtergrond, achterstanden, leerproblemen, voorkeuren, beroeps- en opleidingskeuze, persoonlijke accenten in de opleiding: voor elke categorie is wel behoefte aan maatwerk. Dat maakt dat het begrip 'maatwerk' (of 'flexibel onderwijs') niet eenvoudig is te duiden en dus bestaat er ook niet zoiets als dé oplossing.

In elk geval is duidelijk dat het voor veel mensen niet duidelijk is, dat er dingen door elkaar gegooid worden en mensen weer doorschieten in hun beelden van maatwerk of flexibiliteit zoals blijkt uit het debat. Een paar voorbeelden.

"...zet juist in op persoonlijke leerarrangementen. Maar, klonk het vanuit de zaal, als je zo focust op individuele verschillen, verlies je dan niet de sociale functie in de klas? ‘Want als je pubers vraagt waarom ze nog naar school willen, is dat om elkaar te ontmoeten.’"

Oftewel, als je focust op individuele verschillen ben je bezig met één-op-één onderwijs, telt de groep niet meer mee, is er geen sprake meer van interacties tussen leerlingen. Klopt natuurlijk helemaal niks van. Of...

Een orthopedagoge in Amsterdam-Geuzenveld vroeg zich hardop af hoeveel maatwerk voor die kinderen zelf goed is. ‘Ze hebben juist behoefte aan duidelijkheid, structuur en discipline.’

Oftewel, het beeld is weer dat maatwerk en structuur lijnrecht tegenover elkaar staan.

Het eerste deel van de oplossing zou dus eigenlijk moeten bestaan uit het ontrafelen van al die misverstanden. Daar valt wel een nieuw bericht over te schrijven, wat zeg ik, een boek.