Knooppunt MBO: cruciale randvoorwaarde voor e-learning?

Het Knooppunt MBO is een initiatief van Stichting Praktijkleren (SPL) en een groot aantal educatieve uitgeverijen waarbij een relatie is gelegd tussen (elementen van) kwalificatiedossiers (KD's) van een aantal economische opleidingen en bijbehorend lesmateriaal, al dan niet digitaal.

Eerlijk is eerlijk, toen ik voor het eerst hoorde van dit initiatief was ik best sceptisch. Het is een enorme uitzoekklus om te bepalen welke stukje lesmateriaal hoort bij welke beroepstaak of welk werkproces. En dat moet onderhoden worden want het onderwijs én de lesmaterialen staan niet stil! Recent ben ik in de gelegenheid geweest het concept eens uitgebreid door te spreken met Maries Dinaux, directeur van SPL. Dat heeft mijn scepsis doen omslaan in het besef, dat hier wel eens een cruciale randvoorwaarde zou kunnen zijn gerealiseerd om digitaal lesmateriaal (makkelijker) in te zetten in het MBO en wellicht om daarmee om elearning een stuk dichterbij te brengen.

Wat is de kern van het idee?
Opleidingen zijn georganiseerd in curricula. Daarbij is (als het goed gedaan is) een relatie gelegd tussen de elementen in het kwalifcatiedossier en de inhoud van het programma. Bij SPL zijn een aantal van die curricula geanalyseerd. Vervolgens zijn bij de verschillende onderdelen de bijbehorende lesmaterialen gezocht. Dat betekent, dat er een relatie is gelegd tussen de elementen uit het bijbehorende KD en het lesmateriaal. Dat biedt het grote voordeel, dat duidelijk gemaakt kan worden welk deel van een KD is afgerond als een student een stukje (digitaal) lesmateriaal heeft doorgewerkt.

Welke oplossing voor welk probleem?
Een aantal jaren geleden werd nog geroepen dat de beschikbaarheid van digitaal lesmateriaal de grootste belemmering vormde om ICT beter te kunnen inzetten in het onderwijs. Inmiddels weten we wel beter. Er zijn andere belemmeringen die een een omslag in de weg staan. Die worden onder andere gevormd door

• het grote aanbod van lesmateriaal (het kiezen is nu een probleem)
• de beperkte deskundigheid en bereidheid van docenten om passend lesmateriaal te zoeken en te arrangeren tot een compleet aanbod

Met dat laatste bedoel ik niets verkeerds te zeggen over docenten. Die hebben gewoon een gebrek aan tijd om dat goed te doen én arrangeren blijkt heel wat lastiger te zijn dan lang gedacht. In dat gat is SPL gesprongen. Het wordt docenten dus een stuk makkelijker gemaakt lesmateriaal te vinden dat bij een bepaald onderdeel van het kwalificatiedossier hoort.
Via een digitaal systeem (het Knooppunt) worden de relaties tussen lesmateriaal en kwalificatieossier beschikbaar gesteld. Dat betekent, dat een student via de eigen elo toegang kan krijgen tot het lesmateriaal. Via een speciaal volgsysteem wordt bijgehouden waar de student aan gewerkt heeft en dus welke onderdelen van het kwalificatiedossier aantoonbaar zijn afgerond.
Het knooppunt zelf is gebouwd door drie leveranciers: IntraQuest heeft de arrangeeromgeving gebouwd, Threeships de koppeling met het lesmateriaal en TrajectPlanner heeft het volgsysteem ontwikkeld.

Waarom is dit van belang?
Er gaan steeds meer stemmen op omhet onderwijs productiever te maken: meer les, meer kwaliteit maar met minder middelen. Zonder ICT zal het niet lukken die productiviteitsverhoging waar te maken: inzet van elearning. En darvoor is kwalitatief goed lesmateriaal nodig. Een deel van die kwaliteit wordt bepaald door een duidelijke relatie met  het kwalificatiedossier. Zie daar de meerwaarde van het knooppunt.
Hebben leveranciers (betaald en onbetaald: wikiwijs!) er wat aan? Natuurlijk. Materiaal dat op deze manier gekoppeld is aan kwalificatiedossiers is meer waard dan lesmateriaal waarbij de docent zelf die relatie moet zoeken of aanbrengen. Kortom, hier zou wel eens een belangrijke randvoorwaarde gerealiseerd kunnen zijn!