Als ik heel eerlijk ben, moet ik bekennen dat ik even heb getwijfeld of ik ook een referentie zou schrijven over dit boek van Ben Tiggelaar. Misschien komt dat door een (volstrekt onterecht) gevoel dat er 'iets mis is' met mensen, die dit soort boeken lezen of zelfs nodig hebben. En je wilt jezelf niet presenteren als iemand, waar iets mis mee is of waar het nodige aan verbeterd moet worden. Stom idee eigenlijk, want veranderen = leren. Bovendien bevind ik me in goed gezelschap want de sticker op de kaft vermeldt 150.000 lotgenoten (dan wel wel mensen die het kopen om er mee te pronken en het verder niet lezen).
Dromen, durven, doen is een makkelijk leesbaar boekje en een feest van herkenning. Er staan dan ook geen echt nieuwe dingen in. Toch is Tiggelaar in staat te boeien door op een heel heldere manier de patronen te beschrijven die mensen er van weerhouden te veranderen. Gedrag wordt immers voor een groot deel bepaald door de automatische piloot, door ingebakken patronen. Nadenken doe je in feite alleen maar als je moet afwijken van de routine. Veranderen betekent dan het vervangen van bestaande patronen door nieuwe patronen (nieuw gedrag moet inslijpen). Prikkels daarbij zijn straffen en belonen (of pijn en genot). Straffen heeft een sterker effect dan belonen (mensen blijken meer moeite te doen om te voorkomen dat ze iets verliezen, pijn te voorkomen dan om iets vergelijkbaars te winnen of genot te ervaren). Daarbij komt dat de korte termijn het wint van de lange termijn. Zo wordt afvallen of een halve marathon lopen een hele opgave. Pijn op de korte termijn, de beloning komt pas na lange tijd. Tiggelaar laat op deze manier zien waarom veranderen zo moeilijk is. Maar hij geeft ook duidelijk houvast door het veranderingstraject in fasen op te delen en ook daar de valkuilen te laten zien (als iemand nog aan het dromen is, moet die niet op zoek naar een op actie gerichte coach). Het herkennen van de kritieke momenten en het bedenken van strategieën om daar mee om te leren gaan, vind ik een sterk element in het geheel net als het belonen van jezelf bij goed gedrag in plaats van bij bereikt resultaat.
Eerlijk gezegd vind ik het boekje een grotere waarde hebben dan het zoveelste help-je-zelf of geluk-is-een-keuze boekje. Met name voor onderwijsmensen. Niet in die zin, dat onderwijsmensen onderhand eens moeten veranderen of dat het boekje op de (nu toch gratis) schoolboekenlijst moet komen! Het zou onderwijsmensen echter goed kunnen helpen om leerlingen te begeleiden, vooral als die moeite hebben om beter te (leren) presteren. Ook voor begeleiders van veranderingstrajecten kan het inzicht bieden in de weerstanden die er zijn. Enzovoorts.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten
Reacties zijn welkom