(Virtuele) Onderwijsdagen - de aftrap

De onderwijsdagen zijn begonnen met een film van het Surfnet Kennisnet Innovatieplatform. In onderlinge samenwerking zijn programma's geïnitieerd rondom gaming en mobile learning. Ook op andere terreinen is het platform actief.

Vervolgens verschijnt Plasterk als avatar in een virtuele omgeving. In zijn korte openingstoespraak noemt hij het belang van innovatie al geeft hij daarbij aan dat veranderingen in de quartaire sector nooit zo snel gaan als in de primaire en secundaire sector. Hij maakt nog even reclame voor WikiWijs en vertrekt dan weer in een virtuele wolk...

Wim Liebrand reageert vervolgens op een mogelijke dubbele bodem in het verhaal van Plasterk. Hij maakt duidelijk dat het gebruik van ICT in het onderwijs het onderwijs zelf niet goedkoper maakt! Er is niet alleen behoefte aan innovatie maar ook aan implementatie!

Dan wordt het podium vrijgemaakt voor Richard Baraniuk die zijn keynote wijdt aan Open Education. Hij onderkent twee belangrijke enablers voor de OE-beweging: technologie (Web/XML, internet) en intellectueel eigendom (creative Commons). Hij laat aan de hand van de bekende legometafoor zien dat het werken met lossen leereenheden kunnen bijdragen aan het samenstellen van persoonlijke leerroutes, dat het mogelijkheden oplevert voor hergebruik.
Baraniuk beschrijft het Open Education System: (authoring - editing - quality control - distribution - use) niet als een keten maar als een ecosysteem. Hij noemt allerlei voorbeelden van de ecosysteem benadering:

• Open materiaal biedt mogelijkheden voor printing on-demand, een wijziging vandaag is in de print van morgen verwerkt - snellere updates
• Hij beschrijft een voorbeeld waarbij 15 auteurs er achter kwamen dat ze allemaal hetzefde boek wilden gaan schrijven. Daarbij bleek ook dat 90% van de inhoud overal hetzelfde was. Door samenwerking ontstond een online ''supertextbook'.
• Met gebruik van technologie kan aan het 'zien' (lezen) het doen worden toegevogd: interactiviteit. Formules kunnen op die manier met applets tot leven worden gebracht.

De grote meerwaarde van Open Education zit hem niet eens in het delen van kennis (outreach) maar vooral dat anderen dingen kunnen toevoegen, aanpassen (inreach).
Er ontstaan wereldwijd allerlei initiatieven om kennis via open structuren beschikbaar te stellen. Zo is er het Budapest Open Access Initiative. In de wetenschap bestaat er het Capetown Initiative (niet gevonden). Overheden sluiten zich aan door ook steeds meer voor te schrijven dat resultaten van onderzoek publiek eigendom moeten zijn (UK: "Medical research is public good"). Ook Wikiwijs wordt in dat rijtje als een een top down initiatief gepresenteerd.

Baraniuk gaat ook in op de financiële aspecten en duurzaamheid. Hij stelt dat de huidige situatie zeker niet duurzaam is, als je ziet dat de prijzen van educatieve boeken over het algemeen 4x de inflatieindex overstijgen. Als je dat vergelijkt met wat er inmiddels is gebeurd in de wereld van kranten, software en muziek moet je wel concluderen dat een nieuw systeem nodig is. Hij geeft aan dat er behoefte is aan nieuwe businessmodellen. Zie o.a. 'Free' van Chris Anderson, gratis te downloaden. (Noot: Zie in deze context ook het verhaal van Osterwalder over nieuwe businessmodellen, zeer de moeite waard!

Tot slot gaat Baraniuk nog in op 'Quality control'. Open access levert vaak veel snelle een verbetering op dan in de traditionele situatie. Vergelijk Wikipedia met Encyclopedia Brittanica. In de wetenschap wordt peerreview gebbruikt, maar dat systeem staat door de toenemende stroom publicaties onder zware druk. Door het gebruik van social software, vergelijkbaar met Delicious of Flickr ontstaat een schaalbare manier van kwaliteitscontroles in de vomr, die hij aanduidde als 'lenzen'.

Een korte reflectie op het verslaan van een presentatie via streaming media in een ziekbed: dat valt niet zo mee. Er is meer afleiding ('Wil je nog koffie? De printer doet raar, kun je even...?'), de regisseur stelt andere prioriteiten in wat hij laat zien dan waar ik als waarnemer behoefte aan heb (ik mis tenminste hele stukken uit de presentatie omdat die te kort in beeld kwamen). Daar is allemaal wat aan te doen (presentatie vooraf of Slideshare, of gebruik maken van Rich Media, natuurlijk. En op de deur een bordje ''Even niet storen").