Lerarenregister, aardige start maar nog niet af...

Binnenkort gaat het 'lerarenregister' formeel van start. Op de website Registerleraar.nl kunnen leraren zich alvast registreren, mits ze een bevoegdheid hebben en een aanstelling van minimaal 0,2 fte.

"Het lerarenregister is een initiatief van de Onderwijscoöperatie. De Onderwijscoöperatie bestaat uit 5 onderwijsorganisaties die staan voor een versterking van de positie van de beroepsgroep leraren. Het lerarenregister maakt deel uit van die versterking."

De Onderwijscoöperatie bestaat uit de Algemene Onderwijsbond, Beter Onderwijs Nederland, CNV Onderwijs, Federatie Onderwijsbonden en het Platform VVVO.

Kerndoel van het register:

Registratie in het lerarenregister toont aan dat u actief werkt aan uw professionele ontwikkeling als leraar. Als Registerleraar versterkt u uw positie als lesgevende professional binnen het onderwijs. Ook laat u zien welke activiteiten u onderneemt om uw vakkennis te onderhouden. Zoals vakdagen en cursussen. Als leraar beheert u zelf uw gegevens.

Nog voor dat het register live gaat, is er al kritiek, onder meer van Paul Laaper en Karin Winters.

Als ik het geheel overzie, verwacht ik dat het in deze vorm niet gaat werken. Eerst een paar minder zwaarwegende aandachtspunten:

• Registratie gebeurt op vrijwillige basis, als je tenminste aan de criteria voldoet (bevoegd, minimaal een 0,2 aanstelling). Op zich is er niets verkeerd met die criteria. Ook de verplichte aanstelling: als je en tijdlang niets meer met je vak doet, verlies je je vaardigheden. Die criteria worden bij aanmelding gecontroleerd.
  Maar wat gebeurt er nu als je bij registratie een aanstelling hebt van (meer dan) 0,2 fte, maar een paar maanden later werkloos wordt (omdat je bij Amarantis of Zadkine werkt, bijvoorbeeld), of omdat je een andere baan krijgt. Vervalt dan je registratie?
  Er is een procedure voor een herregistratie om de vier jaar. Er worden wel aselecte steekproeven gehouden om de registraties te controleren.  In de praktijk kan het betekenen dat iemand vier jaar onterecht geregistreerd is. 
• Het doel van de registratie is bekwaamheidsonderhoud.
  
   "Het register is een instrument en geen doel op zich. Het gaat er om dat de leraar zijn bekwaamheid onderhoudt. De leraar die dat doet, blijft in het register. Bekwaamheidsonderhoud is een continu proces. De doelstelling is dat iedere leraar steeds opnieuw binnen een periode van vier jaar voldoet aan de voorwaarde om te komen tot herregistratie."
  
  Op dit moment worden aan een registratie nog helemaal geen bekwaamheidseisen gesteld. Die zullen nog wel moeten komen, waarbij de competenties die op basis van de wet BIO zijn geformuleerd als uitgangspunt gaan dienen. Er zijn natuurlijk wel instrumenten, die de Onderwijscoöperatie beschikbaar heeft, waarmee een en ander opgezet en vormgegeven kan worden. 
• Iedereen is zelf verantwoordelijk voor de eigen registratie. Dat is tegelijkertijd een zwak en een sterk punt. Zwak, omdat het kan leiden tot gepruts en opgepoetste dossiers. We hebben het echter wel over de docent als professional! Daar mag je toch van verwachten, dat als ze dit oppakken dat ook serieus zullen doen, toch?
  Het sterke punt is dan ook de selfservice. Geen moeilijke procedures voor registraties, je bent zelf verantwoordelijk voor je gegevens.

Toch ontbreekt er iets essentieels aan het geheel: de stok achter de deur. Dat haalt het argument van de professional uit het vorige punt meteen onderuit, maar toch.
In de zorgsector wordt al lang gewerkt met registers. Elke beroepsgroep heeft er wel eentje. Als je als zorgverlener niet bent geregistreerd, mag je in de zorg bepaalde handelingen gewoon niet uitvoeren. 

Voor veel therapeuten geldt, dat je niet verplicht bent om je te laten registreren. Alleen, zonder registratie komen de behandelingen niet in aanmerking voor vergoeding door een ziektekostenverzekering. Dat is pas een stok achter de deur. Het register dient daar als een kwaliteitskeurmerk. Om geregistreerd te mogen worden, moet je aan een aantal criteria voldoen, die de beroepsvereniging zelf mag opstellen. Ziektekostenverzekeringen stellen als eis dat zo'n beroepsvereniging is aangesloten bij een koepel. Die koepel controleert de registratievoorwaarden dan weer. 

Een lerarenregister als kwaliteitsinstrument gaat dus alleen maar werken met zo'n stok achter de deur. Dat kan variëren van het omzetten van een tijdelijke naar een vaste aanstelling of een promotie of iets dergelijks.

Als je dan inderdaad in aanmerking komt voor een registratie, is dat een felicitatie waard. Dan heb je daadwerkelijk aangetoond over de kwaliteiten van een professional te beschikken. Op die manier kan het ook helpen de status van leraren te vergroten. Kortom, registratie is vrijwillig maar niet vrijblijvend!