Einde van de leerfabriek - stof tot nadenken

In het NRC van afgelopen zaterdag stond een uitgebreid artikel over de start van de nieuwe Techniekfabriek bij de NS, wat me stof tot nadenken heeft opgeleverd.
In het artikel wordt ingegaan op het feit dat roc's er niet in slagen voldoende techniekstudenten op te leiden. Veel bedrijven, zoals de NS, starten daarom hun eigen opleiding. FME-voorzitter Hamming steekt haar teleurstelling niet onder stoelen en banken:

'Afgelopen maandag gaf Dezentjé Hamming een pittige speech op het Albeda College in Rotterdam. „De ROC’s hebben ons niet gebracht wat we ervan hadden verwacht”, zei ze. De ROC’s ontstonden in de jaren negentig, toen de ruim 500 mbo-instellingen moesten fuseren tot 50 Regionale Opleidingscentra. Volgens critici heeft dat geleid tot anonieme leerfabrieken, waar nog maar weinig aandacht is voor individuele leerlingen. Volgens velen is het niveau op de ROC’s onder de maat. „De ambitie is om excellent beroepsonderwijs te leveren, met een goede match met de arbeidsmarkt”, zegt Dezentjé Hamming van de werkgeversvereniging FME. „Die ambitie wordt volstrekt niet waargemaakt.”'

en

'Scholen worden afgerekend op het aantal leerlingen dat een diploma haalt – maar niet op het feit of de leerling een baan vindt na zijn opleiding. Voor ROC’s is het daarom aantrekkelijker om een opleiding ‘dierenverzorging’ in stand te houden dan een opleiding elektrotechniek. „In Nederland zijn er ongeveer 20 plaatsen waar je een mbo-opleiding voor ‘artiest’ kunt volgen”, zegt Dezentjé Hamming van FME. „Ik noem dat opleiden voor de bijstand.”'

Overigens wel grappig, hoe het artikel begint:

'De opening is spectaculair. De verlegen leerling aan de zijde van demissionair minister van Onderwijs Marja van Bijsterveldt (CDA) springt ineens van het podium en begint professioneel te dansen op een harde beat. Plotseling duiken er andere leden van de dansgroep op tussen het publiek: binnen mum van tijd ligt de hele crew te spinnen op het gangpad.'

Wat voor opleiding zouden die studenten volgen? (Overigens ben ik het wel eens met die kritiek!)

Vervolgens komt het concept van de Techniekfabriek aan bod. Onderwijsadviseur Erica Aalsma geeft een toelichting:

'De ‘omgekeerde leerweg’ noemt Aalsma dat. „Het beroepsonderwijs is gedeformeerd”, zegt de onderwijskundige. „Bij de ROC’s ligt de nadruk nadruk veel te veel op het leren uit boeken, in de klas. Deze jongeren willen leren uit de praktijk.” Aalsma heeft het concept eerder toegepast. Vier jaar geleden begon het Koning Willem I College met de ‘Waterfabriek’. Op het ROC werd een werkende productielijn opgezet voor het vullen en verpakken van flesjes water. Door te werken met echte machines leren studenten hoe een modern productieproces in elkaar zit. De lokale Heinekenbrouwerij gaf advies.'

Eh, wacht even. Was het niet Coen Free van het Koning Willem I die alweer ruim twee jaar geleden  zo afgaf op die praktijkcomponenten van het MBO in zijn Manifest 'van CGO naar GGO'?
Nog wat stof tot nadenken.

Er lijkt iets fundamenteel mis te zijn met het ontwerp van het MBO. Dat staat los van de kwaliteit van het onderwijs. Ook op artiestenopleidingen kan er immers heel goed onderwijs gegeven worden.
Als de markt, de afnemers, de werkgevers dus, zelf weer gaan opleiden omdat de MBO-instellingen het niet voor elkaar krijgen, is toch een fors signaal. Dat levert dan een aardig dilemma want niemand zit er op te wachten dat het MBO weer terug moet naar de tekentafel. Het lijkt me, dat daarmee het kind met het badwater wordt weggegooid. Maar het geeft stof tot nadenken, over de weeffouten van het systeem en hoe die aangepakt zouden kunnen worden...