Het werkt wel, die 'social software'

Het zal inmiddels wel algemeen bekend zijn, ik ben niet zo'n gadgetpionier. Liever maak ik gebruik van die mensen die er allemaal veel zin in hebben om dat allemaal uit te zoeken. En als ik ze een keertje nodig heb? Nou, dan stel ik hier een vraag en de rest gaat vanzelf. Zo vermeldde ik iets over een presentatie, krijg meteen een tip over ondermeer Skydrive. Dat vergde wat uitzoekwerk maar inmiddels heb ik een Windows Live account met een Skydrive en heb ik er mijn eerste projectomgeving ingericht.

Vervolgens komen er nog wat tips, ondermeer over kortere url's, wat er toe heeft geleid dat ik nu bij u.nu wat links kan verkorten. Ik had nog zoiets van: waarom zou je, die link zit toch verstopt in de hypertext in je bericht? Maar als je zo'n linkje maakt en er een '?' achter zet, kun je mooi zien hoe vaak die link al is gebruikt. En zo kan ik zien, dat inmiddels 39 mensen mijn presentatie hebben aangeklikt.

Een vraag naar een filmpje levert niet alleen het gevraagde filmpje op maar ook een tip dat het boek ook de moeite waard is. En een verwijzing naar iets wat ik ook weer helemaal niet kende: drop.io. Staat inmiddels toch weer aangeklikt als favoriet (al weet ik dat ik dat via del.icio.us zou moeten doen, maar ik ben ook niet zo goed in het bijhouden van dat soort dingen).

En dan heb ik alleen nog maar over de reacties die ik via mijn weblog krijg. Het volgen van andere bloggers levert ook alweer van alles op, maar dat is voor een andere keer...

Wat iedereen moet weten van de bètacanon

"De Bètacanon: wat iedereen moet weten van natuurwetenschappen". Dat is een titel die ik een beetje op mijn fatsoen betrek. Ik dien het dus ook allemaal te weten. Daarnaast intrigeert de titel me ook wel, dus toen ik het boek in de boekhandel tegenkwam, ik nog een beetje boekenbon overhad en nog wel een plekje in de nieuwe boekenkast kon maken, kon ik de verleiding niet weerstaan.

Helaas, een teleurstelling.

Laat ik het niet over de keuze van de vijftig onderwerpen hebben. Daar zal ongetwijfeld goed over nagedacht zijn en er zijn er veel, die ik ook gekozen zou hebben. De manier waarop het geheel tot stand is gekomen, zou eigenlijk ook niet ter discussie mogen staan. Een deskundige schrijft een hoofdstuk, vervolgens kan iedereen die meent dat het beter kan er het een en ander aan wijzigen. Zie de wiki. Nee, het is het resultaat dat me tegenvalt. En daarmee misschien wel impliciet ook de totstandkoming! Een relativering voor de 'wisdom of the crowds', wellicht.

Wat iedereen moet weten van de natuurwetenschappen. Als je (veel van) de hoofstukken leest waarbij je je voorstelt hoe een leek daar tegenaan moet kijken, wordt het geheel zo vereenvoudigd dat er eigenlijk nog maar weinig te weten overblijft. Tegelijkertijd worden sommige feiten zodanig ingekort, dat er voor een leek niet veel meer van te begrijpen is. Zo is de uitleg over de werking van een transistor of de herkomst van chloroplasten alleen te begrijpen als je er iets meer van weet. En dan schiet het boek zijn doel voorbij.
Er worden zo af en toe zaken aangehaald, die eigenlijk niets met het onderwerp te maken hebben. Het hoofdstuk 'Fout' gaat in feite over de manier waarop wetenschap bedreven wordt. Maar daar hoort het feit dat fouten in het DNA als mutaties kunnen leiden tot een verbetering van de soort naar mijn idee niet bij. Het hoofdstuk voeding gaat eigenlijk over vitamines.

Ook staan er zaken in, die niet zouden misstaan in het Grootste Lexicom van nutteloze feiten:

• Volgens de Bushongo in Centraal-Afrika waren er in het begin alleen de duisternis, het water en de god Bumba (hoofdstuk Oerknal)
• Alan Turing overleed in 1954 aan een cyanidevergiftiging met een half opgegeten appel naast zijn bed (hoofdstuk Algoritmen)
• In de atmosfeer bevinden zich ongeveer N^2 molekulen (N = getal van Avogadro, 6,023.10^23) (hoofdstuk Getal van Avogadro)
• In het toneelstuk van Rossum's Universal Robots uit 1920 (van Karel Capek, die de naam 'robot' bedacht) zagen robots er uit als mensen. Net als de Terminator namen ze de wereld over (hoofdstuk Robots)
• Enzovoorts

Niet dat het didactische niet zou zijn toegestaan om dergelijke feiten op te nemen in een boek. Maar of dat nou de dingen zijn, die iedereen moet weten over natuurwetenschappen...

Op naar de Onderwijsagenda

De Volkskrant realiseerde eerder de Sociale Agenda, de Ruimtelijke Agenda en sloot recent de Economische Agenda af. Net als in de Sociale Agenda kwam ook in de Economische Agenda het onderwijs weer aan bod als één van de zes vraagstukken met het oprichten van praktijkgerichte vakscholen als oplossing. Net als bij de andere agenda's verwacht ik, dat het resultaat ook nu weer in de vorm van een boek uitgebracht zal worden.

De laatste opmerking van het stuk in de Volkskrant triggerde me: "De volgende agenda van de Volkskrant zal gaan over het onderwijs".
Er schieten meteen tal van vraagstukken te binnen die onderdeel zouden kunnen maken van de agenda. Om te beginnen met het eerste vraagstuk: wat moet de Onderwijsagenda oplossen? Analoog andere andere agenda's zal het in eerste instantie gaan om het inventariseren van de grootste knelpunten om daar vervolgens oplossingen bij te bedenken volgens het recept van 'crowdsourcing'.
Mijn eerste pleidooi is dan om niet te spreken van knelpunten maar van vraagstukken. Ik beschouw de nieuwste inzichten over de werking van het brein niet als knelpunt. Het levert wel een interessant vraagstuk op: hoe kunnen we die inzichten het beste vertalen in goede onderwijsconcepten?

Andere vraagstukken, die in willekeurige volgorde in me opkomen:

• Rol van het onderwijs in het maatschappelijk bestel: wat hoort wel en wat niet tot de taak van de scholen (bijvoorbeeld opvoeding), veranderende rol van het onderwijs in de overgang van een industriële naar een informatiesamenleving, de generatie Einstein
• Het huidige onderwijsbestel en de daaraan gerelateerde vraagstukken van (vroege) studiekeuze, en doorlopende leerlijnen, ketensamenwerking
• Vergrijzing in relatie tot het onderwijs, zowel de bedreiging (lerarentekort) als kans (ouderen als doelgroep)
• Bekostiging met allerlei gerelateerde vraagstukken als 'wat mag onderwijs kosten? - zowel voor de staat als voor de burger (ouders of student)', sponsoring van het onderwijs, bekostigingssystematiek
• Rendement, hoe te verbeteren maar ook hoe te meten? Wat is kwalitatief goed onderwijs?
• Gebruik van ICT, kansen en bedreigingen van gebruik van ICT als leermiddel, maar ook digitale dossiers (ELD, zorgdossier), het koppelen van leerdossiers aan tal van andere dossiers
• Methodiek, didactiek en logistiek, wat werkt het beste (cgo, natuurlijk leren versus traditioneel leren)? Wanneer leer je wat het beste op basis van de kennis van het brein? Hoe komen we aan Evidence Based Practice / Practice Based Evidence?
• Organiseren van het onderwijs: Hoe sluiten we zoveel mogelijk aan bij de ambities van de individuele leerling / student?
• Wat is een goede leraar? Competenties (wet BIO), vormgeven van lerarenopleidingen, zijinstromers, onderwijsmanagers, opleidingsniveau (universitair)? Beloning? Status?
• Toezicht, inspectie, governance?
• Onderwijsprocessen, van instroom naar uitstroom en alles wat er tussen zit.

Ik reken op veel inbreng!

Filmpje gezocht

Ik realiseer me dat ik in mijn eigenwijsheid weer eens niet zo slim bezig ben. Als (wellicht iets boven-) gemiddeld internetgeruiker vind ik dat ik in staat zou moeten zijn om 'alles' (let op: tussen aanhalingstekens) te kunnen vinden op het internet. Om hulp vragen is net zoiets als toegeven dat je helemaal niet zo goed bent als je vindt dat je zou moeten zijn.
En eigenlijk maak ik daarmee duidelijk dat ik helemaal niet zo goed bent als ik zou moeten zijn als ik niet om hulp vraag. Wat nou 'crowdsourcing', 'social networks', 'wisdom of the crowds' als je er geen gebruik van maakt?

Dus na deze korte ontboezeming mijn vraag:
Waar kan ik dat filmpje vinden wat ooit tijdens de opening van de IT-conferentie 2006 (Gaming) in Veldhoven is vertoond door (ik meen) Mark Veldhoven (maar het kan ook Marc Prensky zijn geweest): 'If games existed before books' (of iets dergelijks)?

Ik heb Youtube Google Video en de rest van internet doorzocht met allerlei combinaties van zoektermen (book printing books boekdrukkunst games gaming gamen lezen reading leren learning, enzovoorts), maar het gezochte filmpje kwam niet bovendrijven.

Wie?

Wat is (wiki)wijs?

Ik heb wat ambivalente gevoelens bij een project als Wikiwijs, het project waarmee minister Plasterk een paar vliegen in één klap wil slaan: terugdringen van het lerarentekort, minder gewicht aan boeken voor de leerling, gebruik van ICT en dan met name web2.0 in het onderwijs.

Nu weet iedereen inmiddels wel, dat je het gedrag van mensen niet verandert door wat hulpmiddelen beschikbaar te stellen. Zo zal Wikiwijs niet in een keer een hoop docenten zover krijgen dat ze ineens (digitaal) lesmateriaal gaan maken. Het project is ook door het CPB behoorlijk afgekraakt: het zal in eerste instantie een averechts effect hebben op het lerarentekort. Leraren zullen immers nu meer voor de pc zitten om lesmateriaal te gaan maken. Er zijn veel mensen, die het niet zien zitten, zoals een aantal auteurs van methoden, die ageren tegen het 'flanswerk' dat het allemaal zou opleveren.

Wat me in de hele discussie intrigeert, is dat het allemaal weer zo gebaseerd is op aannames. Het idee van Plasterk, dat met Wikiwijs al die docenten materiaal gaan maken en delen. De veronderstelling van het CPB en de politiek dat er veel te veel mensen materiaal gaan maken en er dus juist minder tijd overblijft voor daadwerkelijk lesgeven. De overtuiging van auteurs van leerboeken dat het wel flanswerk zal worden en dat je op die manier geen kwalitatief goede methodes kunt realiseren. En dat digitaal materiaal betekent, dat leerlingen dus de hele tijd achter de pc moeten zitten. Allemaal aannames.

Het uiteindelijk resultaat zit hem niet in Wikiwijs zelf. Dat soort dingen bestaan al langer (zie bijvoorbeeld Wikiversity of het project Take Shape Share). Het zit hem in de manier waarop het wordt geïmplementeerd en gebruikt. Laten we Wikiwijs beschouwen als een platform waar die enthousiaste ontwikkelende docenten (degenen, die dat al lang doen) hun materiaal kunnen plaatsen en delen met allerlei andere leraren. Dat bespaart inderdaad tijd, biedt mogelijkheden voor krachtenbundeling en allerlei andere mogelijkheden, zoals die web2.0 kan bieden.

Maar ja, als al die eerdere initiatieven niet hebben geleid tot een omslag in het creëren, delen en gebruiken van lesmateriaal, waarom zou dat nu anders zijn? Het plaatsen en delen van materiaal moet een meerwaarde opleveren voor diegene, die plaatst, deelt én gebruikt. Een meerwaarde in vorm van een beloning of erkenning of meer werkplezier. Als dat gerealiseerd kan worden, heeft het project een kans van slagen. En eerlijk gezegd, heb ik daar een beetje mijn twijfels over. Wat is (wiki)wijs?

Presentatie - Standaardiseren om te flexibiliseren (no xxx)

Eerlijk gezegd weet ik niet meer hoe vaak ik deze uitspraak heb gedaan, zowel mondeling als op papier of digitaal. Toch nog maar een keertje gekozen als titel van dit bericht. Het was dan ook de titel van een presentatie (of workshop) die ik vanmiddag (tweemaal) voor een Pro-meeting van het vakblad Profiel gaf.
Inmiddels heb ik heel wat presentaties gegeven over onderwijslogistiek (of flexibel onderwijs) en elke keer waren er wel weer nieuwe onderwerpen, thema’s of invalshoeken die er in verwerkt konden worden. Inmiddels bevat de powerpoint een aantal onderwerpen, die in een variabele volgorde doorgewerkt kunnen worden, afhankelijk van de discussies in of met het publiek. Daarmee is het dan ook een flexibele presentatie geworden. En eigenlijk realiseer ik me nu (achteraf) dat de presentatie zelf ook als voorbeeld zou kunnen dienen van een ‘onderwijscatalogus’.

De kern van de presentatie lag bij een drietal thema’s.

1. Het ‘waarom’ van flexibiliseren
2. Wat moet je nu eigenlijk standaardiseren om onderwijs flexibeler te kunnen maken?
3. De balans tussen logistiek en didactiek

In grote lijnen komen die onderwerpen ook weer terug in het artikel in Profiel van juni.

In de twee groepen werd volop gediscussieerd.  Daarbij kwamen thema’s aan bod als het belang van een goede sturing, de manier waarop team of docenten in het traject kunnen worden betrokken, de kosten van flexibilisering, de balans tussen logistiek en didactiek en de keuzen die een organisatie daarin kan maken.

Wat ik eigenlijk verrassend vond was, dat in beide groepen werd gevraagd naar de onderwijscatalogus. Tijdens de presentatie was ik daar wat snel overheen gegaan omdat ik het (ten onrechte) als bekend veronderstelde (net zoals ‘standaardiseren om te flexibiliseren’). Blijkbaar is het concept nog niet overal doorgedrongen. In elk geval heb ik in beide keren dankbaar gebruik kunnen maken van het filmpje van het FlexCollege waarin op een heel speelse manier het begrip duidelijk wordt gemaakt in de context van een flexibele planning.

De organisatie had besloten om de presentaties 5 kwartier te laten duren in plaats van een uur, zoals tot dan toe. En dat was maar goed ook…

En wie de presentatie (nog) een keer wil bekijken: klik hier (let op: je komt in mijn openbare SkyDrive, daar staat de presentatie. Het is een groot bestand, het downloaden duurt even). Met dank aan Willem voor de SkyDrive-tip.

Artikel

Een tijdje geleden ben ik druk bezig geweest met het schrijven van een artikel voor Profiel onder de titel 'Standaardiseren om te flexibiliseren', waar ook Luc Verburgh (in zijn rol als Procesmanager Bedrijfsvoering bij MBO2010) een bijdrage aan geleverd heeft.
Zelf beschouw ik de kreet 'standaardiseren om te flexibiliseren' als een open deur. Toch blijken er nog vele misverstanden over te bestaan. Dus toch maar een artikel met die titel. De link verwijst naar het artikel, zoals ik het ingediend heb, maar er zou nog een redactionele slag overheen gaan. Wellicht ziet het uiteindelijke product er wat anders uit, maar daar probeer ik dan wel een andere link naar toe te maken. Kun je meteen zien, wat redacteuren doen met de inhoud van zo'n stuk. Ik heb wel gevraagd om er nog een keertje naar te mogen kijken maar dat is 'niet gebruikelijk'. Het blad verschijnt 11 juni, dus ik wacht het nog maar even af.

Profiel doet meer dan alleen het uitbrengen van het magazine. Regelmatig organiseren ze 'Pro-meetings'. Daar kun je op inschrijven om wat workshops of presentaties te volgen over onderwerpen, die in het bblad aan bod zijn gekomen of nog komen. Aanstaande dinsdag geef ik daarom ook twee keer een workshop rondom het zelfde thema in het Leerhotel Het Klooster in Amersfoort, een prachtige locatie van ROC ASA.
Het beschikbaarstellen van de presentatie vind ik altijd lastig omdat ik heel veel animaties gebruik. Die komen online niet goed uit de verf en vereisen bovendien een nadere toelichting (anders had ik geen verhaal te vertellen, natuurlijk). Ik moet dus nog even kijken, of, en zo ja, hoe ik dat ga doen.
(Ik heb al geprobeerd er een Flash van te maken met AuthorPoint, maar dat levert een hoop bestanden op. Het resultaat kan dan wel worden geupload naar AuthorStream maar ook dan heb ik zo nog wat twijfels over de kwaliteit).

Binnenkort het resultaat van de workshops...