Wat is (wiki)wijs?

Ik heb wat ambivalente gevoelens bij een project als Wikiwijs, het project waarmee minister Plasterk een paar vliegen in één klap wil slaan: terugdringen van het lerarentekort, minder gewicht aan boeken voor de leerling, gebruik van ICT en dan met name web2.0 in het onderwijs.

Nu weet iedereen inmiddels wel, dat je het gedrag van mensen niet verandert door wat hulpmiddelen beschikbaar te stellen. Zo zal Wikiwijs niet in een keer een hoop docenten zover krijgen dat ze ineens (digitaal) lesmateriaal gaan maken. Het project is ook door het CPB behoorlijk afgekraakt: het zal in eerste instantie een averechts effect hebben op het lerarentekort. Leraren zullen immers nu meer voor de pc zitten om lesmateriaal te gaan maken. Er zijn veel mensen, die het niet zien zitten, zoals een aantal auteurs van methoden, die ageren tegen het 'flanswerk' dat het allemaal zou opleveren.

Wat me in de hele discussie intrigeert, is dat het allemaal weer zo gebaseerd is op aannames. Het idee van Plasterk, dat met Wikiwijs al die docenten materiaal gaan maken en delen. De veronderstelling van het CPB en de politiek dat er veel te veel mensen materiaal gaan maken en er dus juist minder tijd overblijft voor daadwerkelijk lesgeven. De overtuiging van auteurs van leerboeken dat het wel flanswerk zal worden en dat je op die manier geen kwalitatief goede methodes kunt realiseren. En dat digitaal materiaal betekent, dat leerlingen dus de hele tijd achter de pc moeten zitten. Allemaal aannames.

Het uiteindelijk resultaat zit hem niet in Wikiwijs zelf. Dat soort dingen bestaan al langer (zie bijvoorbeeld Wikiversity of het project Take Shape Share). Het zit hem in de manier waarop het wordt geïmplementeerd en gebruikt. Laten we Wikiwijs beschouwen als een platform waar die enthousiaste ontwikkelende docenten (degenen, die dat al lang doen) hun materiaal kunnen plaatsen en delen met allerlei andere leraren. Dat bespaart inderdaad tijd, biedt mogelijkheden voor krachtenbundeling en allerlei andere mogelijkheden, zoals die web2.0 kan bieden.

Maar ja, als al die eerdere initiatieven niet hebben geleid tot een omslag in het creëren, delen en gebruiken van lesmateriaal, waarom zou dat nu anders zijn? Het plaatsen en delen van materiaal moet een meerwaarde opleveren voor diegene, die plaatst, deelt én gebruikt. Een meerwaarde in vorm van een beloning of erkenning of meer werkplezier. Als dat gerealiseerd kan worden, heeft het project een kans van slagen. En eerlijk gezegd, heb ik daar een beetje mijn twijfels over. Wat is (wiki)wijs?