De Tweede Kamer vraagt advies...

Even geleden kwam er een berichtje op verschillende weblogs van onder andere Willem Karssenberg, Wilfred Rubens en John van Dongen een oproep om een bijdrage te leveren aan een advies aan de Tweede Kamer rondom de toepassing van ICT in het onderwijs. Inmiddels heeft Menno L. Ariëns (MennoLA) bij John al een reactie ingeleverd.

Nou kan ik me vergissen maar in 2006 is er ook al eens een heel onderzoek uitgevoerd door het Ministerie van OC&W met ongeveer dezelfde vragen. Dat onderzoek heeft uiteindelijk geleid tot het "Actieplan Verbonden met ICT", in elk geval voor het MBO verder uitgewerkt door Kennisnet in een project en een regeling onder dezelfde naam. Wellicht goed voor de edubloggers daar ook nog even in te neuzen.

Wat zou ik in de discussie willen inbrengen? Even voor de vuist weg, dus zonder volgorde van belangrijkheid, en zonder heel diep over allerlei consequenties na te denken!

1. Onderwijsgerelateerde ICT-ontwikkelingen
   - Ik heb de ontwikkeling van Google Apps en Windows Live@edu al eerder genoemd. Iedereen een eigen digitale opslagplaats. Met wat extra aanpassingen heb je daar natuurlijk je eigen portfolio. De aanpassingen hebben te maken met het toevoegen van bepaalde commentaren bij stukken, het blokkeren van documenten voor aanpassingen (na een beoordeling), dat soort dingen. Daarmee wordt het overdragen van gegevens van de ene naar de volgende organisatie (van school naar vervolgopleiding naar werkgever naar bemiddelingsbureau, enzovoorts) een heel stuk simpeler.
   Ik herinner me overigens een initiatief van de overheid over de persoonlijk internetpagina met alle relevante informatie op één plek bij elkaar. Wellicht te bundelen? 
   - Web 2.0, of wellicht beter SAAS (software as a service).
   Web 2.0 biedt een schat aan hulpmiddelen voor het onderwijs, er zijn er onder de edubloggers genoeg, die daar allerlei voorbeelden en voordelen van kunnen beschrijven. Toch blijft het gebruik in het onderwijs achter. Enerzijds gaat het om de docenten, die de mogelijkheden maar moeilijk kunnen adopteren, anderzijds de ICT-afdelingen op de achtergrond die vaak niet zo goed raad weten met het ongrijpbare karakter van al die tooltjes buiten de deur.
   - In het onderwijs zijn er al heel wat instellingen die al in een vergevorderd stadium zijn van de implementatie en gebruik van een elektronische leeromgeving. De vraag is of de ontwikkelingen van web 2.0, de nieuwe inzichten rondom SOA, de mogelijkheden van open source applicaties er al niet op korte termijn voor zorgen dat zij te maken krijgen met de wet van de remmende voorsprong.
2. ICT-gerelateerde onderwijsontwikkelingen
   - Door de invoering van CGO en de behoefte aan meer flexibele onderwijsorganisaties onstaat de behoefte aan systemen, die dat ondersteunen. De huidige tools voor het registreren van de competentieontwikkeling en het plannen van flexibele leertrajecten zijn nog volstrekt onvoldoende.
   - CGO vraagt om een andere organisatie van het onderwijs, die tegen de huidige harde lijn van een verplicht te realiseren aantal lesuren in gaat: meer begeleiding en dus minder docentgebonden lesuren en dus meer zelfwerkzaamheid. ICT moet daar een ondersteuning voor bieden in de vorm van zelfstandig door te werken content. Niets nieuws onder de zon, maar nog lang niet gerealiseerd in een omvang waarmee de overgang naar CGO daadwerkelijk kan worden gerealiseerd.
3. Combinatie van beide ontwikkelingen
   - ICT biedt allerlei mogelijkheden om gegevens te registreren. Elk aanbod creëert zijn eigen vraag. Als het geregistreerd kan worden dan ontstaat er ergens wel een behoefte om het dan ook daadwerkelijk te registreren. De vraag is, of dat altijd wel zo zinvol is. Vaak wordt vergeten wat het voor moeite kost om de gegevens op te slaan, te beheren en daarna te bewerken en te combineren op een manier dat er zinvolle managementinformatie uit te halen is.
   - Maar dan ook even het omgekeerde van het vorige punt: ICT biedt allerlei mogelijkheden voor het verbeteren van processen. Zaken, die via een ICT-infrastructuur verlopen (je aanmelden voor een opleiding, een vraag stellen aan een docent of een ziekmelding doen) worden ergens geregistreerd en bieden vervolgens allerlei mogelijkheden om er analyses op los te laten. Daarmee ontstaan inzichten die gebruikt kunnen worden om de voorspelbaarheid of stuurbaarheid van allerlei zaken te verbeteren.

Valkuilen, dilemma's en randvoorwaarden te over. Om er een paar (weer voor de vuist weg) te benoemen:

• Professionalisering ten aanzien van het gebruik van ICT. Niet alleen een taal- en rekentoets voor aankomend docenten, ook de informatievaardigheden horen in dat rijtje thuis!
• Allerlei regels, die vernieuwingen en verbeteringen tegenhouden. Van 1040 (850) uur als harde eis tot de BTW-kosten die bovenop de ICT-kosten komen als er gewerkt wordt aan een shared service centrum. Van de bekostiging op basis van één of twee teldata die een variabele doorlooptijd van opleidingen onbetaaldbaar maken.
• Het onderling delen van content(creatie). Het blijft vreselijk lastig om dat goed van de grond te krijgen ondanks tal van ideeën en initiatieven. Wat zijn de oorzaken daarvan (het 'not-invented-here-syndroom) en vooral, hoe kunnen die worden aangepakt?
• Werken aan standaarden. Dat gebeurt natuurlijk al op allerlei terreinen. Maar zo zouden standaarden rondom bijvoorbeeld het meten en registreren van competenties het een stuk makkelijker maken om daar software voor te laten ontwikkelen.

Ik ben ongetwijfeld een hoop vergeten, misschien komt er ook nog wel een vervolg op. In elk geval wens ik de edubloggers veel plezier en wijsheid bij de discussies.