Het rendement van 'Dé Onderwijsdagen'

Op de website van 'Dé Onderwijsdagen' kwam ik onder actueel wat berichten tegen van gastbloggers. "Da's leuk", dacht ik nog. Maar ja, moet je daarvoor worden uitgenodigd of mag je zelf ook initiatief nemen? Ik heb daarom eens geïnformeerd naar de criteria om tot dat illustere gezelschap te mogen behoren. "Je bijdrage is van harte welkom", was de reactie. En dus hierbij mijn bijdrage... 

Nog heel even en dan barsten 'Dé Onderwijsdagen 2011' weer los, één van de vele onderwijs (& ICT) beurzen en -conferenties die door het jaar heen worden georganiseerd. Een paar honderd tot meer dan duizend deelnemers komen er op af om ervaringen te presenteren of juist deze op te doen. Tussen de presentaties door zoeken bekenden elkaar op, wordt de laatste stand van zaken uitgewisseld of worden afspraken gemaakt. Bedrijven presenteren hun nieuwste (versies van) van producten en diensten en maken zo gebruik van de concentratie aan potentiële klanten.
Hoewel ik graag naar zo'n beurs of conferentie ga, vraag ik me ook wel eens af wat het rendement nu werkelijk is. Dat is een vraag die je vanuit verschillende invalshoeken kunt bekijken: je persoonlijk rendement, het rendement voor je instelling of voor het onderwijs als geheel.

Persoonlijk rendement
Ik verwacht, dat de meeste bezoekers op een een of andere manier duidelijk hebben moeten maken wat het bezoek aan OWD2011 gaat opleveren. Per slot van rekening ben je twee dagen niet op je werkplek en betaal je ook nog eens een behoorlijke toegangsprijs! Nu zal er voor de meeste bezoekers niet
zo heel veel overtuigingskracht nodig zijn geweest. Als je het al niet zelf kunt bepalen waar je wel of niet naar toe gaat, dan is het argument dat je je vak moet bijhouden vaak overtuigend genoeg.
Als je je hebt voorbereid, heb je een persoonlijk programma samengesteld op de OWD-site. Als je je heel goed hebt voorbereid, heb je zelfs een aantal vragen geformuleerd waar je een antwoord op wilt hebben. Vervolgens bezoek je een aantal presentaties, spreek je met leveranciers op de beurs en
ontmoet je bekende vakgenoten.
Maar waar ga je mee terug naar je werkplek? Een paar verhalen met wat nieuwe tips, een gevoel van opluchting omdat collega's of collega-instellingen blijkbaar met dezelfde problemen worstelen, een pakketje folders waarvan de meeste weer in de ongelezen in de papierbak belanden. Maar een echt
doorbraakresultaat, een oplossing voor dat ene enorme probleem?

Het rendement voor de instelling
Wat wordt de instelling er dan beter van? Regelmatig hoor je bezoekers verzuchten, "eigenlijk zou die directeur - dat collegelid hier bij moeten zijn". Het is blijkbaar moeilijk verworven inzichten te vertalen naar de eigen instelling. Weer eenmaal op de eigen werkplek verdampen veel van de opgedane ideeën langzaam maar zeker. Op de instelling bepaalt de dagelijkse routine al weer snel de agenda en de werkzaamheden. Veel verschil zal het niet maken, lijkt het wel.

Rendement voor de onderwijssector
Wordt het onderwijs er als geheel beter van? Al zolang ik me bezig houd met onderwijs & ICT is de boodschap, dat onderwijs 'als enige sector' er maar niet in slaagt om de productiviteit door de inzet van ICT te vergroten. Steeds maar weer het verhaal over hoe lastig het is, om docenten zo ver te krijgen dat ze ICT gebruiken in hun onderwijs. Natuurlijk stijgt het gebruik van ICT in het onderwijs, zoals de jaarlijkse Vier-in-balansmonitor van Kennisnet laat zien, en is er veel bereikt in vergelijking met een aantal jaar geleden, maar een echte doorbraak hebben we nog steeds niet gezien, laat staan dat een nieuwe editie van dé Onderwijsdagen of één van die vele andere beurzen en conferenties die doorbraak wel bewerkstelligt.

Het rendement zie je pas op de langere termijn
Als zo'n beurs maar een beperkt rendement heeft, waarom zou je er dan naar toe gaan? Stel jezelf een dergelijke vraag als je bij de lunch een snack hebt afgeslagen omdat je wilt afvallen. Aan de weegschaal zul je het niet zien.
Het rendement zit helemaal niet in die ene bijeenkomst, het gaat om een lange termijn rendement! De kracht van het herhaaldelijk delen van ideeën in een grote groep. In de interactie, die tijdens de presentaties en discussies plaatsvindt, worden ideeën bijgeschaafd, aangevuld, versterkt en vooral: verder verspreid.
Goede ideeën komen in de verschillende edities van de conferenties steeds opnieuw aan bod, waardoor de ontwikkeling zichtbaar wordt. Wat twee jaar terug nog een nieuw fenomeen was, kende vorig jaar al enkele toepassingen en blijkt dit jaar 'hot' te zijn.

Antwoord over toepasbaarheid?
Het is natuurlijk geweldig als je een nieuw idee, dat je meebrengt vanuit een conferentie, direct kunt vertalen naar je eigen praktijk. Maar als dat niet (meteen) lukt, is dat helemaal niet erg. Die nieuwe ideeën en ontwikkelingen verspreiden zich ook langs andere kanalen en komen hoe dan ook in je eigen
organisatie terecht. Dan worden er vragen gesteld over de toepasbaarheid, de mogelijkheden. Dan gaat het er vooral om, dat je een antwoord hebt of dat je weet waar antwoorden te halen zijn omdat de eigen organisatie er klaar voor is. En dan is het maar goed dat je er bij was, voor jezelf, voor je
organisatie en voor het onderwijs als geheel.