Onderwijscalculator

Op 28 januari organiseerde MBO2010 een Klantendag waar verschillende producten, diensten en scholingstrajecten werden gepresenteerd. Tijdens die dag werd ook de Onderwijscalculator gepresenteerd, een tool waarmee de kosten van het (nieuwe) onderwijs in beeld kunnen worden gebracht. Een toelichting op het product staat in de MBO-krant van november 2008. Vreemd dat op de sites van MBO2010, Herontwerpschool of de makers, Artefaction nergens een verwijzing staat naar de tool. Ik had er al het een en ander over gehoord maar was gewoon nog niet in de gelegenheid om er eens nader naar te kijken.

Tijdens de presentatie werd in eerste instantie ingegaan op de Onderwijscalculator zelf, in de tweede helft werden wat aspecten van de implementatie besproken.

De Onderwijscalculator is eigenlijk heel eenvoudig van opzet, bijna op een manier dat je zou denken, 'waarom heb ik het niet zelf bedacht?' Elke organisatie kan op basis van de voorgedefinieerde structuur zelf invulling geven aan allerlei aspecten van de onderwijsorganisatie: samenstelling van teams, kosten van bepaalde rollen, ruimtes, activiteiten, opzet van opleidingen, roosters. Op die manier wordt de actuele (of gewenste) situatie van een opleiding of een team in kaart gebracht. Ook op het niveau van een sector of de hele instellingen kunnen activciteiten alles wat daarbij hoort, worden gedefinieerd en ingevuld.

De kracht van de tool zit hem vooral in het feit dat op allerlei verschillende manieren doorsneden kunnen worden getoond van de onderwijsorganisatie. Benodgd aantal fte, ruimtes, financiële middelen. Doordat verschillende scenario's kunnen worden gerealiseerd kunnen situaties met elkaar worden vergeleken. Wat nu, als deelnemers niet wekelijks een half uur maar een kwartier ondersteuning krijgen: het wordt onmiddellijk duidelijk wat de consequenties zijn.

Naar mijn idee is de tool voor twee belangrijke zaken te gebruiken: op de eerste plaats kan de huidige situatie worden doorgerekend. Het is wel makkelijk om te roepen dat een opleiding of team financieel niet uitkomt, maar waar zit hem dat nu in? De tweede mogelijkheid is het doorrekenen van de businesscase van een nieuwe of aangepaste opleiding. Veel onderwijsvernieuwingsprojecten mislukken in de praktijk omdat dat wordt overgeslagen. Op papier een prachtig concept maar in de praktijk niet organiseerbaar of betaalbaar. Met deze toolo kan dat niet alleen inzichtelijk worden gemaakt maar kunnen ook de uitgangspunten nog eens tegen het licht worden gehouden, aangepast en vervolgens doorgerekend.
Kort gezegd: ik ben behoorlijk enthousiast over de mogelijkheden! Ook andere aanwezigheden waren behoorlijk positief. Sommigen zagen alweer allerlei alternatieve mogelijkheden: of de tool ook te gebruiken was voor het registreren van de onderwijstijd, managementrapportages, budgetberekeningen, beschikbaarheid van ruimtes, enzovoorts. Dat zijn altijd de valkuilen van de ontwikkeling van een dergelijke tool: het bloemkoolmodel. Steeds maar weer nieuwe dingetjes er aan vastbouwen. Niet doen dus! De calculator is 'voorcalculatorisch' bedoeld maar kan natuurlijk 'nacalculatorisch' worden gebruikt door achteraf realisatiecijfers in te voeren.

Een paar zaken ten aanzien van de implementatie werden nog besproken. Hoewel de tool op zichzelf wel eenvoudig is, gaat het pas echt werken als het wat grotere schaal wordt toegepast, Dat vraagt om een implementatietraject waarin gewerkt wordt aan een paar centrale uitgangspunten en definities. Ook het 'dilemma van de transparantie' werd besproken. Niet alle teams zitten er op te wachten dat de exacte cijfers bekend worden gemaakt. Dat zou immers kunnen leiden tot besluiten van hogerhand in de zin van: niet rendabel, niet meer uitvoeren.
De Onderwijscalculator komt op 1 maart beschikbaar. Het feit dat er een centrale installatie komt waar roc's een eigen deel van de database krijgen, maakt wel wat speciale afspraken over 'privacy' noodzakelijk. In elk geval wordt het beheer de komende twee jaar door MBO2010 betaald, daarna moet nog worden bekeken hoe het verder gaat.

Zoals ik boven al aangaf: ik ben behoorlijk enthousiast. Vooral als er ook werk gemaakt wordt van de suggesties om de calculator te koppelen aan initiatieven als de Netwerkschool (waar ik zelf de begroting nog wel eens van heb geanalyseerd) en het traject van het FlexCollege, waarvoor een simulatie van een flexibele onderwijsinstelling wordt gebruikt. Omdat ik daar zelf bij ben betrokken zou ik mijn tanden graag eens in die combinatie willen zetten!