Balans van 2008

De laatste dag van 2008. Mooi moment om terug te blikken. (En dit is mijn 250ste bericht. Kan ook worden beschouwd als een mooie gelegenheid, natuurlijk.)
Binnenkort is er wel weer voldoende aanleiding om vooruit te kijken.

Het afgelopen jaar is er genoeg te doen geweest in het onderwijs. Maar om nou te zeggen, dat in het Nederlandse (beroeps-)onderwijs 'de grote doorbraak' is bereikt, ik ben bang dat dat niet het geval is. Dijsselbloem zette de overheid te kijk met het rapport waarin duidelijk werd gemaakt dat er grote fouten waren gemaakt. De belangrijkste aanbevelingen (overheid: wat, instellingen: hoe, meer zeggenschap voor de docent, meer evidence based vernieuwen) leken op zich niet verkeerd maar ook de commissie liet zelf wat steken vallen.
De vergrijzing is nog niet opgelost, ondanks een forse injectie van ministerie Plasterk in de salarissen, waar vervolgens nog flink over gesteggeld werd. Zelf heb ik daar niet zoveel aandacht aan besteed.
En dan is er nog het probleem van de uitval ofwel, ongediplomeerde uitstroom. Plasterk juicht over de behaalde resultaten maar wordt teruggefloten door het CPB, die op getallen uitkomt waaruit blijkt, dat er nog helemaal geen sprake is van een vermindering. Wel even opletten: het gaat hier om de effectiviteit van in 2006 afgesloten convenanten, niet om het totaal van de schooluitval. Daarvoor is er ook veel cijfermateriaal beschikbaar op www.voortijdigschoolverlaten.nl.
En dan de toepassing van ICT in het onderwijs. In een presentatie in september ging ik samen met Joke Snippe (Hogeschool INHolland) en Ricardo Winter (ROC van Amsterdam) hier op in. Duidelijk is in elk geval, dat we er met de toepassing van ICT in het onderwijs nog niet zijn, al wordt 2008 nu al het jaar van de digitalisering genoemd. Misschien toch meer geduld hebben!
En wat de invoering van het competentiegericht onderwijs (in het MBO) betreft? Veel wisselende geluiden. Hoe hoger in de boom, hoe positiever de geluiden. Veel zorgen op de werkvloer. Een aardige samenvatting komt terug in een brief van de staatsecretaris waarin ze ingaat op vragen van de SP.

Is er helemaal geen kentering te zien? Een paar dingen zijn bereikt, nou ja verbetered, nou ja, veranderd...

• Er is een advies onderwijstijd (in het VO, wat de uitwerking is naar het MBO?) waarin wordt gepleit voor 1000 klokuren ipv 1040 uren en een week minder vakantie voor docenten. Docenten en vakbonden zijn niet blij met dat laatste: 'de werkdruk komt niet door de lange vakantie'. Nee, maar dat je de werkdruk er voor een deel wel mee kunt oplossen.
• Er wordt (meer) aandacht besteed aan 'evidence based' onderwijs, onder andere door de oprichting van TIER.
• Het jaar 2008 kan worden aangemerkt als het jaar waarin de maximale omvang van onderwijsinstellingen zo ongeveer is bereikt. De aandacht voor mega-instellingen en fusies bereikt ineens een kookpunt. Er wordt gesproken over een fusietoets en in afwachting daarvan worden instellingen gevraagd geen fusies meer aan te gaan.
• Plasterk haalt ook de vroege schoolkeuze weer van stal. Nog lang geen kentering, natuurlijk, maar wie weet komt er op de langere termijn iets van de grond.

Ik realiseer me, dat hiermee nog lang geen uitputtend overzicht, laat staan een balans over 2008 is weergegeven. Maar ja, de oliebollen vragen ook om aandacht.