De Netwerkschool

Tijdens de managementconferentie voor het MBO werd dor Frank Kalshoven de Netwerkschool gepresenteerd. Een mooi initiatief van onder meer het Herontwerp MBO, ROC ASA, ThiemeMeulenhof, Kennisnet ICT op School en nog wat andere organisaties in samenwerking met de Argumentenfabriek om te kunnen onderzoeken hoe een 'moderne' school er uit zou kunnen zien. Als je het nog niet bekeken hebt, het is zeker de moeite waard om dat eens te doen.

Hoe realistisch is die netwerkschool nou eigenlijk? In een bijeenkomst met Frank Kalshoven en Kees Kraaijenveld van de Argumentenfabriek maakte ik al een opmerking over de begroting. Kees gaf aan nieuwsgierig te zijn naar mijn bevindingen. Dus ben ik maar eens gaan spitten.

De originele begroting met alle uitgangspunten is op de website van de Netwerkschool te vinden. Eén van de kernuitgangspunten van de netwerkschool is, dat het rendement van elke onderwijseuro verdubbeld moet worden. Dat is nogal een hoge ambitie maar snijdt hout. In het onderwijs wordt immers nogal wat geld op zijn zachtst gezegd, niet zo efficiënt besteed.
De originele begroting, gebaseerd op een leerlingenaantal van 4000 komt uit op een jaarlijks bedrag van een kleine 16 miljoen euro. De begroting kent natuurlijk een aantal globale uitgangspunten, vereenvoudigingen en aannames. Moet kunnen. Daarnaast zijn er een aantal voor het onderwijs nieuwe elementen in gebracht. Een school, die het hele jaar door geopend is, minder vakantie kent (6 weken voor zowel medewerkers als leerlingen). De salarissen zijn met 15% verhoogd omdat de medewerkers ook 15% meer werken.
Als je uitgaat van een start met 1000 leerlingen in het eerste jaar kom je na enkele jaren uit op het beoogde aantal van 4000. Het eerste jaar draai je met verlies (een investering van ruim 26 miljoen voor een schoolgebouw verdien je niet terug met 1000 leerlingen). Het break-even point wordt na 2 jaar echter al bereikt.

Nu toch wat kritische noten. Ik heb de begroting op enkele punten aangepast. (In het paars zie je de extra of de aangepaste velden met de oorspronkelijke waarden ernaast.)

1. Een openstelling van 52 weken en 6 weken vakantie door het hele jaar lijkt me niet reëel. Ik heb alle leerlingen en medewerkers een Kerstvakantie van 2 weken gegeven. Scheelt iets in de begroting, maar niet zoveel.
2. Er wordt uitgegaan van een werkweek van 36,86 uur. Hoewel er 5% van het budget uitgetrokken wordt voor scholing komen die uren niet in de werkweek terug. Blijkbaar is scholing iets voor de eigen tijd. Overigens gaat men momenteel uit van 10% van de tijd, maar dat hoeft natuurlijk niet te worden overgenomen.
   De medewerkers zijn blijkbaar ook nooit ziek en hoeven blijkbaar ook nooit te overleggen. Ik heb wat correcties aangebracht met wat consequenties voor begroting natuurlijk (+ 1 miljoen).
3. Blijkbaar hebben de medewerkers geen werkplek of computer nodig. Nu zullen de werkplekken wel in het gebouw verdisconteerd zijn, ik heb driekwart van de medewerkers toch maar een computer gegeven. Scheelt toch een paar ton.
4. Dan de verhoudingen medewerker - leerling. Eén medewerker op 250 leerlingen praktijkbegeleiding (terwijl de leerlingen toch eenderde van hun tijd in de praktijk doorbrengen) lijkt me niet realistisch. Slechts een minuut of 5 per week per leerling lijkt me erg aan de magere kant. Datzelfde geldt voor een begeleider op 200 leerlingen en collegezalen met 200 leerlingen voor gastlessen. En hoewel ik de aantallen dan nog steeds hoog vind, toch maar eens gehalveerd. Dat hakt er in. De begroting komt vervolgens boven de 20 miljoen (met als consequentie dat er geen break-even point meer wordt bereikt).

Los van de kosten, als er gekeken wordt naar de consequenties voor het gebouw: een collegezaal voor 200 leerlingen, open leercentra met in totaal meer dan 1300 werkplekken, en er zijn pakweg 175 overlegruimtes nodig die voor bijna 100% bezet zijn. Is dat haalbaar?

Ik zou op basis van die punten graag eens willen doorfilosoferen over de opzet van een Netwerkschool. De aannames, die er gemaakt zijn over bezettingsgraad en verhouding medewerker-leerling zijn natuurlijk heel algemeen. In de praktijk zullen die heel sterk gaan variëren tussen opleidingen. Hoe werken de principes van de Netwerkschool uit als je die voor een aantal opleidingen in een curriculum gaat gieten?

Er staat in oktober een bijeenkomst gepland voor onderwijsmanagers met de Argumentenfabriek over de uitgangspunten van de Netwerkschool. Wellicht geven bovenstaande punten wat voer voor discussie. Benieuwd naar het resultaat!