Flexibel onderwijs hoeft niet zo moeilijk te zijn

In de discussie over flexibel onderwijs komen steeds de problemen rondom de uitvoerbaarheid boven drijven. Hoe organiseer je nu maatwerk voor elke individuele student? Als het simpel was, was het allemaal al lang bedacht natuurlijk.

In de afgelopen weken heb ik me gerealiseerd, dat (in elk geval een deel van) de oplossing helemaal niet zo moeilijk hoeft te zijn. Sterker nog, op verschillende onderwijsinstellingen wordt het al lang in praktijk gebracht. In een recente discussie vielen in een keer een paar puzzelstukjes op hun plek. Dat gebeurde toen de oude vertrouwde 80-20 regel weer eens ter sprake kwam. In termen van flexibel onderwijs geredeneneerd: 80% van de studenten kan vooruit, is tevreden met een standaardprogramma, 20% van de studenten 'wil' wat anders. Maar het beeld van 80% standaardstudenten en 20% studenten met een afwijkende behoefte, past helemaal niet bij mijn beeld van de individuele student.

Maar als we de 80-20 regel nu eens kantelen? Alle studenten voldoen voor 80% aan een zeker basisprofiel, er is voor 20% behoefte aan variatie op basis van persoonlijke kenmerken of omstandigheden.  Vanuit dat uitgangspunt kun je ook stellen, dat 20% van het programma flexibel wordt ingevuld vanuit een gemeenschappelijke flex- (zeg maar onderwijs-) catalogus op enkele locatiebreed vastgestelde momenten in de lesweek.
Het zal duidelijk zijn, dat het hier niet gaat om deze getallen, het gaat om het beeld. (Je kunt ook uitgaan van 95 - 5 of 75 - 25. Daarmee wordt ook duidelijk dat het hier gaat om een schaalbaar onderwijsorganisatiemodel. Instellingen kunnen er heel beperkt mee beginnen en het later uitbreiden.) Als dit wordt doorvertaald naar het organiseren van onderwijs kun je in feite ook stellen dat je 80% van een opleiding standaard kunt aanbieden en dat je voor 20% werken aan een flexibel in te vullen, persoonlijk programma.
Dat gebeurt dus al op verschillende plekken in het onderwijs met dien verstande dat het in de regel beperkt blijft tot de invulling van de vrije ruimte. Hier gaat het om het invullen van veel meer dan de vrije ruimte. Het gaat ook om deficiënties of aanvullende programma's als mensen later instappen in een opleiding. Ook zijn er mogelijkheden om verplichte programmaonderdelen zelf in te plannen op momenten dat dat goed uitkomt.

Afgelopen vrijdag heb ik de gelegenheid gehad dit te presenteren tijdens een Innovatiedag van Noorderpoort in Groningen. Ik heb daar de mensen beloofd de presentatie online beschikbaar te stellen: bij deze.

2010 Standaardiseren Flexibiliseren Ho

View more presentations from Jef van den Hurk.

Er is nog een hoop verder uit te werken, er zullen nog allerlei problemen opgelost moeten worden. Door er de komende maanden op verschillende gelegenheden met mensen over in discussie te gaan, hoop ik op nieuwe inzichten en uitwerkingsmogelijkheden.