Team Columbus

De implementatie van de competentiegerichte kwalificatiestructuur in het MBO werd door het Programmamanagement Herontwerp uitgevoerd voordat dat overging in MBO2010. Omdat duidelijk was dat het ging om een complexe operatie heeft Twynstra Gudde in samenwerking met het Herontwerp gewerkt aan een spelsimulatie waarmee bestuurders een beeld konden krijgen van het aansturen van een onderwijsorganisatie nieuwe stijl: @llure.

Het spel was een groot succes. Er bleek behoefte te zijn aan een vervolg maar dan op het niveau van zelfverantwoordelijke teams. Daarom werd door Twynstra Gudde een nieuwe spelsimulatie ontwikkeld onder de naam Team Columbus. Tijdens de conferentie Design4all werd het spel gepresenteerd door Marcel van Bockel van TG.

In het spel gaan leden van een resultaatverantwoordelijk onderwijsteam aan de slag om leeractiviteiten aan te bieden op basis van leervragen van studenten. In het spel melden virtuele studenten zich aan bij een loopbaanbegeleider, die een leerloopbaan met de student opstelt. Daar worden de leervragen vastgesteld en doorgegeven aan het team. Het team moet nu beslissingen nemen over het organiseren van het aanbod. Dat betekent afspraken maken met elkaar, met andere teams, met de buitenwereld. Niet alle leervragen kunnen worden gehonoreerd. Dat betekent een teleurstelling voor de student. Het team wordt afgerekend op onder meer het financieel; resultaat maar ook op klanttevredenheid. Het spel zelf heeft niet zoveel spelregels. Het gaat om de regels die het team zelf opstelt om het onderwijs goed te kunnen laten verlopen.

Tijdens het spel komen dilemma's aan bod zoals de samenwerking binnen en buiten het team, de noodzaak voor diversiteit in het team, belang van het team ten opzichte van het belang van de studenten, enzovoorts.

Team Columbus is gebaseerd op een (onderwijs) model van de werkelijkheid en kent dus een aantal vereenvoudigingen. Interessant is wel, dat het onderliggende onderwijsmodel veel lijkt op het onderwijsmodel zoals dat ook in de simulatie van Kennisnet is gebouwd en ook op het onderwijsmodel, zoals dat is uitgewerkt in de publicatie van Flexibel Leren.

CGO en Flexibel Leren

CGO vraagt veel van de flexibiliteit van de onderwijsorganisatie. Het gaat daarbij om flexibiliteit die aan de student wordt geboden (meerdere instroommomenten in een jaar, toepassen van EVC) én om flexibiliteit van de organisatie om dat voor elkaar te krijgen (plannen en organiseren).
In het project Flexibel Leren van Kennisnet en ROC-i-partners is onderzocht wat er bij komt kijken om dat voor elkaar te krijgen.

In het tweede deel van het project wordt er gewerkt aan een computersimulatie van een flexibele leerorganisatie. Daarvoor wordt momenteel een simulatie die al bestond voor het HBO omgebouwd naar het MBO. De oorspronkelijke simulatie is opgezet door Ad Schellekens in zijn promotieonderzoek bij de OU en gebouwd door TU Delft. Schellekens is nu ook betrokken bij de nieuwe MBO-versie.
De bedoeling is dat de simulatie een rol gaat spelen in een workshoptraject rondom onderwijslogistiek dat door MBO2010 in het programma van de Herontwerpschool zal worden opgenomen.

In een presentatie op de conferentie Design4all gingen Marjan Frijns en Kees van Rossenberg nader in op het traject. Daarbij werd udielijke, dat het realiseren van de simulatie nog niet helemaal van een leien dakje gaat. De materie is dan ook bijzonder complex. Daardoor duurt het enerzijds wat langer om de simulatie te realiseren maar blijkt anderzijds in de praktijk dat het lastig is om de uitkomsten te interpreteren. Kennisnet gaat de komende weken heel hard aan de slag om vanuit het onderliggende onderwijsmodel de uitkomsten overzichtelijk te kunnen presenteren. Daarbij moeten de consequenties in termen van doorlooptijd voor de student, inzet van personeel, gebruik van ruimtes, enzovoorts, op een simpele manier inzichtelijk worden gemaakt wanneer een onderwijsinstelling kiest voor bepaalde aspecten van een flexibele organisatie.

Alles bij elkaar een heel spannend traject waar we binnenkort meer van horen.

Het zit er weer op...

Het zit er weer op, de conferentie voor Onderwijsvernieuwing en ICT. Er was al een sensationeel einde aangekondigd, maar de stunt om voor een groot deel van Maastricht de stroom uit te laten vallen was wel echt spectaculair.
Samen met een aantal collegabloggers hebben we ons best gedaan verslag te doen van de conferentie. Op dit moment zijn nog niet alle verhaaltjes verwerkt, er volgen er dus nog een paar.
Wat de conferentie in elk geval opgeleverd heeft, is het beeld dat mijn één van mijn collegabloggers van mij heeft...

Stilte voor de storm...

Wat was het leeg in het MECC in Maastricht, vanmiddag. Grote zalen, lange gangen, stapels lege koffiekopjes, lege kraampjes, een verdwaalde gast. Toch hadden veel organisaties van de gelegenheid gebruik gemaakt om een goed begin te maken. Helicon opleidingen had een studiedag georganiseerd rondom Onderwijs en ICT, zodat alle deelnemers met goede leervragen de conferentie in zouden kunnen. Het ROC van Amsterdam had een 'Meet & Eat' bijeenkomst om alle vertegenwoordigers vooraf met elkaar kennis te kunnen laten maken. De kans om elkaar tegen te komen is in Maastricht natuurlijk groter dan in Amsterdam zelf. Kennisnet had alle ambassadeurs uitgenodigd voor een informeel samenzijn. En traditiegetrouw vond ook de préconferentie voor de leden van de CvB's plaats ergens in een zaaltje. Ook de conferentiebloggers kregen bij de Kennisnetbijeenkomst de gelegenheid om elkaar nu eens op een andere manier dan virtueel ontmoeten. Dan weet je meteen waarom kennisdelen (wat bloggen natuurlijk is) altijd gepaard moet gaan met echte ontmoetingen. Het gezicht achter de blog, de persoon achter het verhaal. En dat gaat morgen in het groot gebeuren. Ergens tussen de 1500 en 1900 (die getallen heb ik ergens opgevangen) mensen gaan kennisdelen, verhalen vertellen, napraten, eens afspreken, elkaar ontmoeten.

Niet dat dat de avond daarvoor op een hoop plaatsen in Maastricht niet gebeurde, hoor...

Zie ook http://www.cviweblog.nl/maastricht...

Congres Onderwijsvernieuwing & ICT

Nog 2 dagen en 23 en een half uur voor de CVI conferentie begint. Ik vind het niet alleen een feest dat ik er weer naar toe mag, dit keer ben ik ook uitgenodigd om als 'huisblogger' op te treden. Samen met Willem Karssenberg, Annet Smith, Karin Winter, Moniek Verhaaren en Serge de Beer ga ik verslag doen van de presentaties en andere wetenswaardigheden op de weblog van de conferentie.

Ik ga in elk geval op zoek naar presentaties over het organiseren van (flexibel) onderwijs en de ondersteuning, die ICT kan bieden. Het programma biedt daar in elk geval voldoende gelegenheid toe.

Ik overweeg mijn berichten ook hier te plaatsen maar ik kijk nog even of dat allemaal gaat lukken. Ik heb er in elk geval veel zin in...

Onderwijsconferentie voor ouders

Op initiatief van Monique van Dam wordt op 19 april bij het Koning Willem I College een conferentie gehouden onder de titel Ouders in de branding. Het is bedoeld met ouders met kinderen in het VO en MBO te informeren over nieuwe vormen van onderwijs. Dat blijkt dan ook duidelijk uit het programma.

De organisatie heeft één punt gemist: De conferentie is ook bedoeld als een tegenwicht tegen Beter Onderwijs Nederland. En hoewel ik geen fan ben, vind ik dat je ook zo'n club aan het woord zou moeten laten op een dergelijke conferentie.

Verder prima initiatief. En ik ben natuurlijk ook ouder van dure, schoolgaande kinderen. Een dergelijke conferentie voor € 20 is natuurlijk een buitenkansje. Hier aanmelden.

Excuus aan mijn familie...

Nou ben ik toch een hele tijd bezig in de ICT-wereld. Ik ben dan geen techneut, maar ik weet inmiddels wel wat van een pc af. Ik ben ook best in staat een kaart te plaatsen, een dvd-bander in te bouwen of het geheugen uit te breiden.

Nou ben ik me al een hele tijd aan het ergeren aan de huiscomputer. Tráág dat ding. Ik ben al een hele tijd op zoek naar programmaatjes, die het register opschonen, koop tijdschriften met tips en trucs 'om uw computer weer als een zonnetje te laten lopen', probeer toch nog een keer de harde schijf te defragmenteren of overtollige bestanden op te ruimen. Geen resultaten. Aanzetten, koffie gaan zetten en tegen de tijd dat ik terug ben, staat het inlogscherm klaar. Tegen de tijd dat de computer klaar is na het inloggen, is de koffie op.

Komt zoonlief een keertje langs. "Wat is dat ding traag, hoeveel geheugen zit er eigenlijk in?" Blijkt Windows XP te draaien op de helft van wat aanbevolen is, 256 MB. Krijg ik nog even ingewreven "Werkte jij niet in de ICT?"

Maar goed, inmiddels maar meteen goed uitgebreid met een extra 1 Gb. Dat betekent nu met koffie naar de pc wandelen, de pc in het voorbijgaan aanzetten, koffie neerzetten om in te loggen. Zoonlief kan de was doen... (Daarom was hij ook even thuis.)

Tja, en ik maar tegen de rest van (nog thuiswonende) familie zeggen dat ik er ook niks aan kan doen.

Sorry...

Barst in het onderwijsbestel?

Nou, eigenlijk niet, een barst in het onderwijsbestel lijkt te gaan verdwijnen. In een paar artikelen (deze en deze) kopte de Volkskrant over een nieuwe opzet van de Techniek-opleidingen op het VMBO. Wat door de basisvorming (met zijn 15 verplichte vakken) niet mogelijk was, kan nu weer wel, een VMBO-opleiding waar al vanaf het begin 10 uur techniek op het rooster staat: een Vakcollege Techniek. Het initiatief komt van het Da Vinci College in Roosendaal. Ook voor andere sectoren zijn dergelijke programma's in voorbereiding.
Het bedrijfsleven wordt niet alleen betrokken maar betaalt zelfs mee!

Het mooie is, dat de opleidingen via een doorlopende leerlijn rechtstreeks worden gekoppeld aan een MBO niveau-2 of niveau-3 opleiding. Ik ben benieuwd, hoe dat georganiseerd gaat worden. Maar als het hier lukt, dan kan het voor een gecombineerde opleiding MBO-HBO toch ook niet meer zo moeilijk zijn, lijkt me.

Robots in het onderwijs

In de wetenschapsbijlage van de Volkskrant stond een bericht over de Conference on Human-Robot Interaction die in Amsterdam werd gehouden. Het geeft je te denken dat de ontwikkeling van robots al in een stadium is, dat er nagedacht moet worden over de manier waarop mensen en robots met elkaar moeten kunnen communiceren. In een eerder artikel werd hier ook al aandacht aan besteed.

Als ik aan robots denk, komen er tal van mijmeringen boven. Dat gaat ver terug. Vroeger verslond ik de stripboeken van Archie, de man van staal. Later waren het de boeken van Isaac Asimov die me (als SF-fan) enorm intrigeerden. Wie kent niet de 'Drie wetten van de Robotica', waarin de verhouding tussen mens en machine was vastgelegd?
En dan natuurlijk de robotfilms. Om maar eens te beginnen met 'The Jetsons'. Maar vooral het serieuzere werk in Star Wars, Alien, A.I., Bicentennial Man en I Robot en nog veel meer.

Nou zijn robots natuurlijk ook in het onderwijs toe te passen. Vaak komt dat neer op het programmeren van (semi) industriële robots of het gebruik van Lego MindStorm. Maar ook een hulpje bij het onderwijs is denkbaar: Pebbles.

Maar als we de lijn eens doortrekken. Van stofzuigende kruipers naar een echte robotdocent voor de klas. Als dat geen innovatie is. Met een eeuwig geduld, een enorme kennis en getraind, nee, gebouwd om goed om te gaan met mensen en dus met leerlingen. Altijd bereikbaar, desnoods voor meerdere leerlingen tegelijkertijd.
In een klap is het probleem van de vergrijzing en het docententekort van de baan, en ook de problemen met 'eigenwijze' docenten en 'koninkrijkjes in de klas' zijn voorbij. Bijscholen hoeft niet, dat gebeurt tegelijkertijd met het opladen van de accu via een USB-kabeltje. Geen CAO-onderhandelingen of stakingen meer. Genoeg personeel voor zomercursussen of avondschool.

Bij de toepassing van ICT is altijd geroepen dat het slechts een hulpmiddel is, dat er altijd docenten nodig zullen zijn. Ben benieuwd hoelang nog...

Studiekeuze...

Voor mij is het alweer zo'n dertig jaar geleden dat ik ging nadenken over mijn studiekeuze. Ik vond biologie een machtig mooi vak dus dat moest het worden. De studies, die met mijn HAVO-diploma in aanmerking kwamen, waren de lerarenopleiding (in combinatie met scheikunde) of de laboratoriumschool. Dat werd dus de lerarenopleiding. Naarmate de studie vorderde begon het lerarenvak me steeds meer aan te spreken.
Een vervolg aan een universiteit zat er door persoonlijke omstandigheden niet in. Toen vond ik het ook wel mooi geweest en moest er maar eens brood op de plank komen...

Inmiddels zijn mijn eigen kinderen in deze fase aangekomen. Enkele jaren geleden zat ik op het puntje van mijn stoel bij de introductiecolleges Psychologie op de Universiteit van Maastricht. En inmiddels hebben we bij ons regelmatig heel boeiende discussies over de werking van hersenen, leren, fMRI, enzovoorts.
Met open mond heb ik later staan luisteren naar alle talenten op het conservatorium van de HKU. (Ik heb zelfs de eer gehad mee te spelen als bassist tijdens het toelatingsexamen van Daan, Bert van den Brink begroet me nog steeds met  'ah, daar hebben we de bassist'.) Ook dat leidt thuis tot soms heel diepgaande analyses van akkoordenschema's of speciale toonladders.

Inmiddels heb ik ook verschillende bezoeken mogen brengen aan de Universiteit van Utrecht waar na enkele ronden van open dagen de route liep van Natuur- en Sterrenkunde via Natuurwetenschappen en Innovatiemanagement naar (zoals het er naar uitziet) uiteindelijk Toegepaste Wiskunde. Wat je daar allemaal aan boeiende dingen tegenkomt. Ik verheug me al op de uitleg over complexe getallen of een toelichting op speltheorie.

Steeds als ik in zo'n academische omgeving rondloop en het enthousiasme van mijn kinderen zie, bekruipt me toch wel eens het gevoel van 'Was ik nog maar een keer jong'. En eigenlijk ook wel een beetje 'Had ik toen eigenlijk niet...'?
Nou ja, ik wist natuurlijk niet beter. Ik deed de Havo op mijn sloffen, had het Atheneum makkelijk kunnen halen als ik al mijn huiswerk netjes had gemaakt. En alles bij elkaar heb ik nou niet bepaald het gevoel, dat ik zo verkeerd terecht gekomen ben.
Maar toch... Er is zoveel te leren, te weten, te onderzoeken. Dat cijfer je niet weg met 'ik wist toen niet beter'. Met wat ik nu weet, had ik vroeger beter kunnen weten!
Maar niet getreurd. Er zijn natuurlijk ongelooflijk veel mogelijkheden. Dat concept van een 'Leven Lang Leren' is zo gek nog niet.

Implementeren van CGO (2): waar haal je het vandaan?

Veel onderwijsinstellingen in het MBO staan te trappelen om (verder te gaan om) het competentiegericht onderwijs te implementeren. Dat het gaat om een complexe verandering is inmiddels duidelijk. Hoe pak je het aan? Waar haal je de inspiratie, de voorbeelden, de ondersteuning? Zeker, als je er als onderwijsinstelling de afgelopen jaren voor gekozen hebt om nog 'even te wachten tot de hype overwaait'.
De eerst aangewezen plek om de benodigde informatie, handleidingen, checklists, scholing, ondersteuning te vinden, is natuurlijk de website van MBO2010. Of is er meer te halen bij de Herontwerpschool? Misschien geeft CINOP een helder beeld? Dan is er nog de Netwerkschool en natuurlijk de MBO-raad en de Kenniscentra. Misschien moet je wel bij Beter Onderwijs Nederland zijn, of anders bij Nog Beter Onderwijs? Wikipedia dan... nou, die maar niet. Vreemd genoeg, het Ministerie zelf ook niet. Er zijn natuurlijk talloze blogs over CGO, al blijken die vaker over leren en ICT te gaan. Er is natuurlijk meer: YouTube!

Het doorwerken van al die bronnen levert een aardig beeld op van wat we met zijn allen weten en vooral, wat we met zijn allen nog niet weten. Er zijn wat rode draden te trekken door de bronnen heen. Op de eerste plaats veel wolligheid. Zo staat er een prima verslag onder de titel 'Op Weg naar 2010' op MBO2010. Ik kan me vinden in de conclusies (werken aan een visie op CGO, nergens een goede businesscase, aandacht voor onderwijslogistiek, werken aan een implementatie op basis van een P&C-cyclus, denk goed na over de vervanging van ICT-middelen), maar heb toch een beetje een gevoel van 'ok, en wat nu?'
Veel van de bronnen benaderen het cgo met allerlei uitspraken, principes. Vooral de Netwerkschool doet dat heel mooi. Maar dan? En met alle respect voor alle moeite en goede bedoelingen maar kom je nog echt verder met een checklist als dit?

Nou heb ik de wijsheid niet in pacht maar ik wil mijn ideeën wel delen. Wie mee wil doen, is welkom.
Wordt vervolgd...

Het vak terug naar de docenten

Sinds de commissie Dijsselbloem wordt op veel plekken aandacht besteed aan de rol van de docenten voor de klas. Ik ga ze niet allemaal herhalen maar Mennola geeft op de Onderwijsvooruitzichten op een mooie manier aan, dat Dijsselbloem wat hem betreft toch niet helemaal letterlijk opgevat moet worden.
Ik ben het daar mee eens. Hoewel ik ook wel veel begrip heb voor een wiskundeleraar op Wiswijzer, die niet gaat zitten wachten maar aan de slag gaat (met dank aan Willem voor zijn verwijzing). Veel van de reacties onder dat bericht zijn me uit het hart gegrepen.

De kern is wat mij betreft, dat het onderwijs van vandaag draait om het leerproces van de lerende (lees: leerling, deelnemer, student). Iedereen roept het ook: 'de leerloopbaan van de lerende staat centraal'.
(Dat men is afgestapt van 'de lerende staat centraal' heeft te maken met het feit dat een onderwijsinstelling voor veel dingen moet zorgen maar niet voor alles wat een lerende bezighoudt. We lossen niet zijn liefdesproblemen op...)
Een dergelijke uitspraak heeft natuurlijk wel consequenties. En die consequenties maken dat een individuele docent in een klaslokaal niet in staat is een leerloopbaan volledig tot zijn recht te laten komen. Hij levert er natuurlijk wel een wezenlijke bijdrage aan, maar in de context van die leerloopbaan. De docent kan dus niet volstaan met een puur op zijn vak gerichte studiewijzer. Het vak maakt immers deel uit van een groter geheel: de opleiding van de student. Het geheel is meer dan de som der delen! Ik pleit er zelfs voor om nog een stap verder te gaan. Het faciliteren van de leerloopbaan van een student betekent volgens mij dat er ook afstemming nodig is tussen opleidingen, eigenlijk op het niveau van de hele onderwijsinstelling.

Wat dat betekent voor 'het vak terug bij de docent'? Dat die docent zijn vak uitoefent als een professional, doet waar hij goed in is en waar hij plezier en voldoening aan beleeft. Maar wel in de context van de leerloopbaan van de lerende en dus in afstemming met collega's, met een onderwijsorganisatie die gebaseerd is op een gemeenschappelijk ontwerp.
En voor de zekerheid zeg ik het hier nog maar een keertje expliciet: hiermee wordt geen dogmatisch onderwijsconcept bedoeld. De leerloopbaan centraal stellen betekent naar mijn idee namelijk ook, dat die lerende er best hard voor moet werken, soms alleen en soms in groepen, niet gevraagd wordt waar hij vandaag zin in heeft (in elk geval niet zo vaak), op zijn tijd gewoon in de klas zit om te luisteren naar een docent, en zo af en toe ook eens dingen moet doen waar hij op dat moment geen zin in heeft. Want ook wat hij doet en moet doen, staat in de context van zijn eigen leerloopbaan.

Open brief aan Geert Wilders

Geachte heer Wilders,

Er is veel ophef over de film, die in maak is, met name in de moslimwereld en naar aanleiding daarvan, ook hier in Nederland. Het zou natuurlijk een geweldige mop zijn als het om een heel verzoenende boodschap zou gaan, maar gezien de voorgeschiedenis en de manier waarop u zich in het openbaar uitlaat over de islam, acht ik dat hoogst onwaarschijnlijk.

Er is een aantal punten, waarin we het met elkaar eens zijn: vrijheid van meningsuiting, vrijheid in het algemeen en de zorgen over de invloed van de fundamentalistische islam. Wat mij betreft geldt dat overigens ook voor de invloed van fundamentalistische Christenen, Hindoes, Sikhs of zelfs andere fundamentalistische bewegingen als anarchisten, dierenactivisten, pro-lifebewegingen, enzovoorts.

Waar we het niet met elkaar eens zijn, is dat eenieder het recht zou hebben de vrijheid van meningsuiting te gebruiken op een manier zoals u dat doet. Als u de film wilt uitzenden om te laten zien hoe intolerant fundamentalistische moslims zijn, kunt u wel stoppen. Dat weten we immers allang. Het maken en uitzenden van de film kan op basis van dat gegeven alleen nog maar worden uitgelegd als een welbewuste provocatie met consequenties voor velen, die daar geen invloed op kunnen uitoefenen. Natuurlijk bent u niet degene die boycots uitroept, relletjes gaat schoppen of brand gaat stichten. Maar u bent wel degene die dat welbewust uitlokt. Als iemand die onder de mom van 'leeuwen zijn gevaarlijk' de beesten ophitst en vervolgens de kooi openzet om zijn gelijk te halen. Veel mensen leven inmiddels in angst voor wat u teweegbrengt.

Naar mijn idee zou het van een bewonderenswaardige vorm van lef getuigen, als u besluit de film niet uit te zenden. Het doel is immers allang bereikt. De intolerantie van de moslimwereld is met de aankondiging alleen al aangetoond, het niet uitzenden zou hen behoorlijk in het hemd zetten. Daarnaast is in Nederland en Europa het thema opnieuw en versterkt op de agenda gezet, u laat zien te beschikken over een strategisch inzicht en een grote impact, u bindt mensen in plaats ze te verdelen, uw acties hebben niet het averechtse effect van wat u zegt te willen bereiken. Misschien nog wel een beter plot dan een verzoenende film.

Ik wens u veel wijsheid toe...