Ouders in de branding

Op 19 april werd de eerste conferentie 'Ouders in de branding' gehouden in de School voor de Toekomst in de Bosch. Wie er als ouder van schoolgaande kinderen niet bij was, heeft wat gemist! Door persoonlijke omstandigheden kon ik niet de hele conferentie aanwezig zijn, maar wat ik niet gezien heb komt wel terug bij collega-blogger Moniek Verhaaren.

Het hele idee achter de conferentie was om ouders in het huidige politieke en mediaspektakel over het onderwijs te laten zien wat er bedoeld wordt met het Nieuwe Leren en dat de docent net als vroeger een cruciale rol heeft. Dat kwam mooi naar voren in het interview dat Chazia Mourali vooraf afnam bij Rob Kraakman (OMO) en Coen Free (Koning Willem I College). Kraakman noemde zijn oude docent Engels als zijn voorbeeld: "die liet ons teksten uit een Engelstalige Playboy vertalen, de beloning was een blik op de centerfold''.

In zijn key-note ging Wim Veen in op de manier waarop de jeugd omgaat met nieuwe media en wat dat betekent voor het leren en het onderwijs. Nou is dat verhaal natuurlijk bij een groot publiek inmiddels meer dan bekend. In elke conferentie, waar onderwijs en ICT aan bod komen, zit wel een presentatie over 'de Einstein-generatie'. Op andere conferenties krijg ik dan ook wel eens het idee van, 'nou, dat weten we inmiddels wel'. Maar niet op deze conferentie, waar een heel groot publiek het verhaal nog niet kent en het ervaart als een 'feest van herkenning'.
Een belangrijk element in zijn verhaal was, dat games, waar het bloed van afdruipt, in feite niet over geweld gaan maar over het oplossen van problemen. Nou kun je je afvragen of dat nou ook niet kan met andere, minder bloederige spelletjes. Veen vergelijkt het dan met schaken, monopoly, risk of stratego waar toch ook 'slachtoffers' vallen. Spelen is leren!
De kenmerken van de Homo Zappiens komen nog eens voorbij: iconische vaardigheden (beeldtaal), multitasking (snel schakelen tussen verschillende taken), zappen (verschillende informatiepaden kunnen doortrekken) en het niet-lineair leren (springen van onderwerp naar onderwerp in plaats van alles achter elkaar). Bij mij kwam op dat moment wel de vraag op, wat dat allemaal betekende voor de diepgang, die kinderen daarmee bereiken. Ik heb daar zo toch wel mijn ideeën over.
Tijdens de presentatie kwamen weer allerlei nieuwe gadgets naar voren, die ik nog niet kende (niet verwonderlijk, ik heb het bijhouden daarvan overgelaten aan wat andere trendmatchers en gadgetbeoordelaars). Gizmoz, waar je jezelf in een animatie kunt verwerken. 43 Things waar je je persoonlijke doelen kenbaar kunt maken. Je kunt je aansluiten bij een clubje mensen die datzelfde doel hebben en elkaar ondersteunen (zo simpel, hoe kom je er op?). Musicovery, waar je je muziekvoorkeuren kenbaar kunt maken, die dan vervolgens voor je afgespeeld worden (dat kende ik al van Radio Pandora).
Hij eindigde zijn verhaal met het feit dat kinderen op school komen en ineens een lineair verhalende docent voor zich krijgen 'die ze niet eens weg kunnen zappen'.

In de tweede ronde ging Micha de Winter in op het thema 'Opvoeden'. Gewoon voor de vuist weg een prima verhaal vertellen is niet iedereen gegeven, maar dat lukte hem prima!
Een paar kernpunten in zijn betoog waren:

• Een generatieconflict is van alle tijden, laten ook kleitabletten uit Mesopotamië zien. "Geen jeugd zo verdorven als de laatste".
• Het voortdurend negatief benaderen van de jeugd werkt averechts. Ferme uitspraken over het strenger straffen geeft jongeren alleen maar nog meer het gevoel dat die maatschappij geen rekening met ze houdt.
• Opvoeden heeft lang in het teken gestaan van het inpassen van de jongere in de maatschappelijke context van de ouders. Opvoeden is het begin van 'het breken van de wil'. De verzuiling hield zichzelf op die manier heel lang in stand.
  Inmiddels is de maatschappij verregaand geïndividualiseerd. De opvoeding is dan ook meer gericht op een eigen identiteit, zelfstandigheid. Dat komt ook terug in het onderwijs. Op zich niet verkeerd. Vroeger en nu nog in veel andere culturen wordt individualisme absoluut niet getolereerd.
• Het individualisme heeft wel een andere kant. Het leidt tot minder aandacht op het sociale belang. Dat kan leiden tot een samenleving met louter egoïsten. Samenwerking en respect voor een ander zijn kernwaarden die met de paplepel ingegoten moeten worden.
• De bal wordt regelmatig doorgespeeld aan een ander. In een anekdote vertelde de Winter over een groepje jongeren dat 's morgens bij een supermarkt rondhing met flesjes Breezer. De supermarktleider verwees naar de school en de ouders, de school ging niet verder dan de hekken. Ouders verwachten veiligheid van de school, enzovoorts. Jongeren maken in zo'n situatie dan zelf wel uit wat ze doen. 'It takes a village to raise a child', zegt een Afrikaans spreekwoord.
• Regels moeten niet (altijd) van bovenaf worden opgelegd. Kinderen zijn prima in staat om zelf regels te maken, die vervolgens ook beter worden gehandhaafd. Wel is het belangrijk dat volwassenen daar een rol in spelen. Kinderen deinzen er niet voor terug om lijfstraffen of zelfs de doodstraf af te konidgen, als dat niet gerelativeerd wordt door een volwassene. Daar ligt natuurlijk een belangrijke rol voor een leerkracht.

Er ontstond in de zaal nog even een discussie over het 'wegzappen van de leraar' door Wim Veen. Dat die het over het leren had en de Winter over opvoeden, begeleiden, kwam niet zo uit de verf waardoor die schijnbare tegenstelling in de lucht bleef hangen.

En toen zat het er voor mij alweer op. Helaas. Eén filmpje uit de presentatie van Wim Veen wil ik je niet onthouden. Er zijn er meer... Kan dit of kan dit niet? (Maar leuk zijn ze wel!).