maandag 10 oktober 2011

Het maakbare brein

Onlangs bleek dat ik nog een 'digitale boekenbon had staan bij Bol.com op het moment dat er een aantal e-boeken in de aanbieding waren. Ik heber meten drie besteld waaronder 'Het maakbare brein' van Margriet Sitskoorn.

Het is een toegankelijk boek met een vaste hoofdstukopbouw die maakt dat de inhoud beter beklijft. Elk hoofstuk begint met een verhaal waarin het brein een rol speelt. Dan volgt een inhoudelijk hoofdstuk met aan het eind een samenvatting in de vorm van de hoofdpunten van het hoofdstuk. Tot slot heeft elk hoofdstuk een toegift waarmee de inhoud nog een keertje wordt benadrukt. 

Het eerste hoofdstuk beschrijft de invloed van de hersenen op het gedrag. Het hoofdstuk beschrijft de gedragsverandering, die de Rode Baron onderging, nadat hij tijdens een luchtgevecht door een mitrailleurkogel in het hoofd werd geraakt. In dit hoofdstuk wordt verder beschreven dat de huidige informatiemaatschappij een groter beroep doet op de cognitieve eigenschappen.Dat eist ook zijn tol in de vorm van (over)vermoeidheid en informatiestress.
In het tweede hoofdstuk wordt de bouw van de hersenen nog eens uit de doeken gedaan en wordt beschreven op welke manier de hersenen het gedrag bewerkstelligen. In de toegift wordt de manier waarop de verschillende delen van de hersenen samenwerken mooi geïllustreerd aan de hand van een voorbeeld van wat er op een doorsnee-ochtend zoal in die hersenen gebeurt.
Hersenen zitten op een bepaalde manier in elkaar, elk deel heeft zo zijn basisfuncties. De hersenen zijn echter verregaand in staat tot reorganisatie. In het derde hoofdstuk wordt dat gedemonstreerd aan de hand van een violiste met zwaar epilepsie, bij wie een groot deel van de hersenen wordt weggehaald. De ontwikkeling van de hersenen wordt beschreven in drie vormen van plasticiteit: ervaringsonafhankelijke plasticiteit (erfelijke factoren), ervaringsverwachte plasticiteit (de 'normale' ontwikkeling op basis van je omgeving zoals lopen, praten, fietsen, taal, enzovoorts), en de ervaringsafhankelijke plasticiteit (wat je persoonlijk kunt leren, afhankelijk waarvoor je oefent). In de toegift wordt duidelijk gemaakt dat het een mythe is, dat je maar een beperkt deel van je hersenen gebruikt. Sterker nog: wat je niet gebruikt verdwijnt!
Hoofdstuk 4 gaat verder met die plasticiteit en zoomt in op voorbeeld waarbij duidelijk is, dat functies in elkaar kunnen overlopen. Denk aan fantoompijn, maar ook het feit dat je geamputeerde ledematen kunt voelen als je een bepaald deel van het lichaam aanraakt.
(In dit hoofdstuk wordt professor Ramachadran aangehaald. Ik heb daar ooit een presentatie van meegemaakt tijdens een Educauseconferentie in de VS.)
Tijdens de ontwikkeling van de hersenen worden veel nieuwe verbindingen gemaakt (synaptogenese) en afgebroken (pruning). Dat gebeurt onder invloed van de omgeving, omstandigheden, opvoeding, training.

'Het maakbare brein' is een weliswaar inmiddels bekend boek, dat een groot accent legt op de nieuwste inzichten in de manier waarop de hersenen werken. en met name de plasticiteit van de hersenen. En juist die plasticiteit maakt, dat we blijvend kunnen leren en veranderen. 'Het brein bepaalt je gedrag en je gedrag bepaalt je brein'.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Reacties zijn welkom